________________
૮૯
ઇચ્છિત ફળને આપવાવાળા; અને કીર્તિરૂપ પુષ્પાથી અલંકૃત થવાને લીધે નવીન કપવૃક્ષના જેવા દેખાવ ધારણ કરવાવાળા; સિદ્ધાંતાના અભ્યાસ કરાવનાર આચાય વીરભદ્ર જેવા તા જેમના ગુરુ છે; અને જેમણે અનેક સિદ્ધાંત ગ્રંથાની રચના કરીને સમસ્ત શ્રુત( આગમા )ના સત્ય અને પ્રગટ કર્યાં છે તે આચાય હરિભદ્ર જેમના પ્રમાણ અને ન્યાયશાસ્ત્ર ભણાવનાર ગુરુ છે; તથા જેએ ક્ષત્રિયવંશમાં જન્મેલ વડેસર નામના રાજાના પુત્ર છે; અને ઉર્દૂદ્યોતન જેમનું મૂળ નામ છે, એમણે આ કથાની રચના કરી છે.''
હરિભદ્રસૂરિ અને એમને સમય
"C
'
આ ત્રણ ગાથાઓમાં હરિભદ્રસૂરિને માટે · વદુપ્રયંત્રનેતૃત્વ ’ અને ‘ પ્રમાળન્યાયવિષયજીવ ’—એ વિશેષણા, જેને હેતુપૂર્વક ઉપયોગ કરવામાં આવ્યા છે, તે ઉપરથી વિચારશીલ વિદ્વાના સ્પષ્ટ રીતે સમજી શકે છે કે કથાકાર અહીં જે હરિભદ્રસૂરિનું સ્મરણ કરે છે તે એ જ હરિભદ્રસૂરિ છે, જેમને અનુલક્ષીને અમે આ નિબંધ લખવાને પરિશ્રમ ઉઠાવ્યા છે. કારણુ કે એ હરિભદ્ર સિવાય ‘ અનેક ગ્રંથાની રચના કરીને સમસ્ત શ્રુતના સત્ય અને પ્રગટ કરવાવાળા ' બીજા કાઈ હરિભદ્ર જૈન સાહિત્ય કે જૈન ઇતિહાસમાં મળતા નથી.
"
તેથી, આ ઉપરથી એ અંતિમ નિર્ણય થઈ જાય છે કે મહાન તત્ત્વજ્ઞ આચાય હરિભદ્ર અને કુવલયમાલા કથાના કર્તા ઉદ્યોતનસૂરિ ઉર્ફે દાક્ષિણ્યચિહ્ન બન્ને ( કેટલાક સમય સુધી તે અવશ્ય જ ) સમકાલીન હતા.
આટલે વિશાળ ગ્રંથરાશિ લખનાર મહાપુરુષની ઉંમર એછામાં આછાં ૬૦-૭૦ વર્ષ જેટલી તે અવશ્ય હશે. તેથી સ્વીસનની આઠમી શતાબ્દીના પહેલા દશકામાં હરિભદ્રના જન્મ અને આઠમા દશકમાં એમને સ્વČવાસ માની લેવામાં આવે તે એ કંઈ અસંગત નથી લાગતું. તેથી અમે હરિભદ્રસૂરિને! સત્તા-સમય ઈસ્વીસન ૭૦૦થી
