________________
-
1
'
सुखज्ञानं तु दुःखेभ्यो, जायते ज्ञानिनां स्वयम् । दुःखात् सुखमहत्तास्ति, दुःखे ज्ञानी नशोचति ॥ ४९ ॥
દુઃખથી ભય પામીને પલાયનને ગ્રહણ કરનારા મનુષ્યોનો આ જગતમાં તોટો નથી. દુઃખ આવતાં જ વિલાપ કરનારા જીવાત્માઓ પણ સંખ્યાતીત છે. દુઃખની દારૂણતા જીવાત્માને કંપાવી મૂકે છે.
પરંતુ શું દુઃખ આવતાં જ માત્ર અને માત્ર ભય પામવાની જરૂર છે ખરી? દુઃખનું આ ચક્ર શું કાયમ માટે ફરી રહેશે? દુઃખ અશ્રુ સારવાનું નિમિત્ત છે શું? દુઃખની પશ્ચાતુવર્તી અસરો શી છે? -
આવા અને આ પ્રકારના અનેક પ્રશ્નોના જવાબો શાનીઓ પાસે છે. દુઃખનું સાચું તત્ત્વજ્ઞાન અને દુઃખનું સાચું દર્શન શાનીઓ સારી પેઠે જાણે છે. જ્ઞાનીઓ એ વાતથી સુવિદિત છે કે સુખ દુઃખમાંથી જન્મતી સ્થિતિ છે. દુઃખના માર્ગ પર જઈને જ સુખની મંઝીલ સુધી પહોંચી શકાય છે. દુઃખ થકી જ સુખ પ્રાપ્ત થાય છે.
જ્ઞાનીઓને આ બાબતનું જ્ઞાન સુપેરે થયેલું હોય છે.
અને તેથી જ દુઃખ જોઈને ડરી જવાનું કે દુખદેખીને વેદનાભર્યા ચિત્કાર કરવાનું કોઈ જ કારણ નથી. કારણે દુઃખમાંથી જન્મતી હર્ષપ્રેરક સ્થિતિનું નામ જ સુખ છે. ને તેથી સુખના અભિલાષીએ દુઃખનો હર્ષભેર સ્વીકાર કરવો જ રહ્યો.
દુઃખ કાયમી સ્થિતિ નથી. દુઃખ અલ્પજીવી છે. - દુઃખ ઘડતરની પ્રક્રિયા છે. દુઃખ પરીક્ષા છે. કૌવતની કસોટી છે.
અનુષ્યના હિંચતધિર્મ અને સાજકાજલસીબીલીની બો તે સ્વયંમાંથી દુઃખનો અંત કરવાની અને સુખ પ્રાપ્ત કલ્પના શકિત પ્રાપ્ત કરી લે છે..
શા માટે કરો છો દુઃખથી? દુઃખ જ તમને સુખ સુધી લઈ જશે. ચિંતા ન કરો દુઃખની. દુઃખ જ સુખને જન્માવશે.
દુઃખનાં વાદળો ઘેરાયે છે, તો સુખની વર્ષા જરૂર થાય છે. એને અનિવાર્ય અનિષ્ટ સમજીને એને સ્વીકારી લો!
સહજતાથી સ્વીકારી લો. દુઃખનો માર્ગ સુખની સુવર્ણનગરી સુધી પહોંચવાનો માર્ગ છે. તો માર્ગ પર હર્ષથી પગલાં માંડો.
પર
