________________
શ્રી ભગવતીસૂત્ર. ૧-લઘુત્વ-હલકાપણું, ૨-પરીતત્વ-ઘેડા કરવાપણું ૩-હત્વ-ટુકાપણું, અને ૪-ઉલંઘનપણું-એ ચાર માસના અંગ હોવાથી શ્રેષ્ઠ ગણાય છે અને ૧ ગુરૂવ--ભારેપણું, ૨ આકુલપણું, હું દીર્ઘપણું અને ૪--અનુપ્રવતેન એ ચાર મોક્ષના અંગ ન હોવાથી શ્રેષ્ઠ ગણાંતા નથી. હવે ગુરૂત્વ અને લધુત્વના ચાલતા અધિકારથી
ૌતમસ્વામી તે સંબંધે વિશેષ પુછે છે. ગતમસ્વામી પુછે છે, હે ભગવન, જે સાતમી પૃથ્વીને નીચે અવકાશાંતર છે, તે શું ગુરૂ છે? કે લઘુ છે? કે ગુરુલઘુ છે કે અગુરૂલઘુ છે ?
ભગવાન ઉત્તર આપે છે, તે ગાતમ, તે સાતમી પૃથ્વીની નીચે આવકાશાંતર ગુરૂ નથી, તેમ લઘુ નથી, તેમ ગુરુલઘુ નથી પણ તે અગુરુલઘુ છે.
ગતમસ્વામી પુછે છે, હે ભગવન, સાતમી પૃથ્વીની નીચેને તનુવાત શું ગુર છે, લઘુ છે, ગુરુલઘુ છે કે અગુરુલઘુ છે?
ભગવાન ઉત્તર આપે છે, હે ગતમ, તે સાતમી પૃથ્વીની નીચે તનુવાત લઘુ નથી, ગુરૂ નથી, અગુરુલઘુ નથી પણ તે ગુરુલઘુ છે.
એવી રીતે સાતમે ઘનવાત, સાતમો ઘનોદધિ, સાતમી પૃથ્વી અને સર્વે અવકાશાંતર–એ બધા સાતમા અવકાશાંતરની પેઠે અને સાતમા તનવાતની પેઠે સમજવા; એટલે તે ગુરૂ નહીં, લઘુ નહીં પણ અગુરુલઘુ જાણવા એવી જ રીતે ગુરૂલઘુ ઘનવાત, ઘનોદધિ, પૃથ્વી, દ્વીપ, સાગર, ના આવાસ તથા ભરતાદિ ક્ષેત્ર-એ સવ" ગુરુલઘુ સમજવા.
ગૌતમસ્વામી પ્રશ્ન કરે છે, હે ભગવન, જે નારકી છે, તે ગુરુ છે, લઘુ છે, ગુરુલઘુ છે કે અગુરુલઘુ છે ?
- ભગવાન ઉત્તર આપે છે, તે તમ, તે નારકી ગુરૂ નથી અને લઘુ નથી પણ તે ગુરુલઘુ છે, અને અગુરુલઘુ પણ છે.
ગતમસ્વામી કહે છે, હે ભગવન, શાકારણથી નારકી ગુરુલઘુ છે, અને અગુરુલઘુ પડ્યું છે ?
. ભગવાન, ઉત્તર આપે છે, હે શાતમ, તે નારકીને વૈક્રિય અને તૈજસ શરીરને આશ્રીને ગુરૂપાણું નથી, લઘુપણું નથી અને અગુરુલઘુપણું
