________________
શતક ૧ લુ.
( ૧ )
ગાતમસ્વામી પુછે છે. હે ભગવન, જે પચે દ્રિય તિર્યંચચેાનિના વે છે, તે સર્વે સરખી ક્રિયાવાળા છે કે નહીં?
ભગવાન કહે છે. હું ગાતમ, એ અર્થ ઘટતો નથી.
ગાતમસ્વામી પુછે છે. હે ભગવન, શા કારણથી તે અર્થ ઘટતો નથી ? ભગવાન કહે છે. હું ગાતમ, તે પંચત્રિય તિર્ય ચયાનિના જીવેા સભ્યદૃષ્ટિ, મિથ્યાદષ્ટિ અને સભ્યમિથ્યાદષ્ટિ, એમ ત્રણ પ્રકારના કહેલા છે. તેમાં જે સમ્યગદૃષ્ટિ છે, તે અસયત અને સયતાસયત એમ બે પ્રકારના કહેલા છે. તેમાં જે સયતાસંયત પંચૈત્રિય જીવે છે, તેમને આરંભિકી, પારિત્રહિકી અને માયાપ્રત્યયિકા એમ ત્રણ પ્રકારની ક્રિયા હોય છે, અને તેમાં જે અસયત પંચેન્દ્રિય જીવા છે, તેમને ત્રણ પહેલી અને ચેાથી અપ્રત્યાખ્યાનકી એમ ચાર ક્રિયાએ હોય છે. અને જે મિથ્યાદષ્ટિ છે, તેમને પહેલી ચાર અને પાંચમી મિથ્યાદર્શનપ્રત્યયિકા મલી પાંચ ક્રિયાઓ હાય છે. અને જે સભ્યમિથ્યાદષ્ટિ છે, તેમને પણ મિથ્યાર્થિની જેમ પાંચ ક્રિયાએ હાય છે.
હે ગાતમ, જે પચેત્રિય મનુષ્યા છે, તેઓના સબધમાં નારકીની જેમ સમજવું.
ગાતમસ્વામી પુછે છે, હે ભગવન, તે મનુષ્યે સર્વ સરખા આહાર વાળા છે કે નહીં ?
ભગવાન્ કહે છે, હે ગાતમ, તે અથ ઘટતા નથી.
ગાતમ પુછે છે, હે ભગવન, શા કારણથી તે અર્થ ઘટતા નથી ? ભગવાન કહે છે, હે ગૈાતમ, તે મનુષ્યા મહાશરીરવાળા અને અપ શરીરવાળા એમ બે પ્રકારનાં કહ્યાં છે.. તેઓમાં જે મહાશરીરવાળાં છે, તેઓ ઘણાં પુદ્દગલાના આહાર કરે છે, તેને પરિણમાવે છે અને તે પ્રમાણે શ્વાસેાશ્વાસ લે છે–મુકે છે. વળી તે વારંવાર આહાર કરે છે અને શ્વાસેાશ્વાસ લે છે–મુકે છે. ખાકીનું વેદના સુધીનુ સર્વ નારકી પ્રમાણે જાણી લેવું.૨
૧ સ્થૂલ એવા પ્રાણાતિપાત વગેરેથી નિવૃત્ત થયેલા જે દેશવિરતિવાલા તે સચત અને તે શિવાયની બીજી હીંસાથી નિવૃત્ત નહી થયેલા તે અસયત તેથી તેને સયતાસયત કહેલા છે.
૨ આ ઠેકાણે નારક સૂત્રમાં ‘ વારંવાર આહાર કરે છે’ એમ કહેલુ છે અને અહિ તા ‘કદાચિત્ આહાર કરે છે' એમ કહું તેા તે પણ સભવે છે. કારણ કે, મહાશરીરવાળા તે દેવકુરૂ પ્રમુખના યુગળીઆ મનુષ્યા
૧૧
