Page Text
________________
आचार्यनां छत्रीश गुण दर्शाव्या बाद तेमना बीजा विशेषण- पांच प्रकारना व्यवहारना ज्ञातानुं स्वरूप दर्शावतां कहे छे के “ आगम १ सुय २ आणा ३ धारणा ४ य जीयं ५ च होइ ववहारो । केवलिमणोहिचोद्दस-दसनव-पुव्वी अ पढमत्थो ॥ १ ॥ * १ आगमव्यवहारी, २ श्रुतव्यवहारी, ३ आज्ञाव्यवहारी, ४ धारणाव्यवहारी अने ५ जीतव्यवहारी - आ पांच प्रकारना व्यवहारी होय छे. केवळज्ञानी, मन:पर्यवज्ञानी, चौदपूर्वी, दशपूर्वी तेमज नवपूर्वी- ए प्रथम एटले आगमव्यवहारी कहेवाय छे. तेओ प्रत्यक्ष ज्ञानवाळा होवाथी प्रायश्चित लेवा आवनार व्यक्तिने जेवो अतिचार लाग्यो होय ते जाणीने जेवो घटे तेवो दंड-प्रायश्चित आपे छे. श्रुतव्यवहारी छेदग्रन्थोनो ज्ञाता होय अथवा वर्तमानकाळमां जेटलुं श्रुत वर्ततुं होय तेनो पारगामी होय तेवा आचार्यनी पासे आलोयण स्वीकारे. आज्ञाव्यवहारी एटले गीतार्थ बीजा देशमां विचरता होय तो तेनी पासे साधुने मोकलीने, गुप्त रीते आलोयण मंगावीने ते प्रमाणे प्रायश्चित ग्रहण करे. धारणाव्यवहारी- पूर्वे कहेला त्रणेना अभाव होय अने आलोचना लेवानी होय त्यारे गीतार्थ पासे रहेल, तेनी वैयावच्च करेल, अनेक शख्सोने आलोचना अपायेल होय ते सांभळेल होय तेवा साधुने कहे के– 'मने आलोयण आपो.' ते जे प्रायश्चिच जणावे ते गीतार्थे आप्या बराबर धारीने तपश्चर्यादिक आलोचन करे ते धारणाव्यवहार अथवा तो कोई वृद्ध साधु होय, दीर्घ चारित्रपर्यायवाळो होय अने गीतार्थ पासे रहीने अनेक शख्सोने आलोयण आपतां समये ते अवधारी लीधुं होय तेवा मुनि समीपे पण आलोयण लेवी ते धारणाव्यवहार जीतव्यवहार-काळनो प्रभाव जाणी उग्र तपश्चर्या करवा असमर्थ एवा साधुओने मर्यादामां ज-ते पाळी शके तेवी रीते आलोयण आपवी के जेथी तेनी साधुपणा विषेनी श्रद्धा टकी रहे. काळप्रभावथी चारित्रमां दोषो तो घणा लागे अने उग्र तपश्चर्या थई शके नहीं एटले साधु विचारे
— “ दोषापत्ति तो वधु थाय छे, तप, जप थतो नथी माटे हवे चारित्र पालवं शा कामनुं ? आवी विचारणाथी अनाचारमां प्रवर्ते अने सर्वथा चारित्रनो त्याग करवा प्रेराय माटे आचार्ये साधुने नबळा जाणीने तेने उचित आलोचना आपवी अथवा तो श्रीजिनभद्रगणिक्षमाश्रमणे जीतकल्प रच्यो छे तेमां जे प्रमाणे तपश्चर्या करवानुं विधान दर्शाववामां आव्युं छे तेने अनुसरवुं ते पण जीतकल्पव्यवहार कहेवाय.
आवी रीते ऊपर जणावेल पांचे व्यवहारना ज्ञाता होय, पोते अनेक प्राणिओने प्रायश्चित आप्युं होय तेवा आचार्ये पण अन्य गीतार्थ पासे पोताना दोषोअतिचारोनुं प्रायश्चित ग्रहण करवुं जोईए, करण जो कोई वैद्यने व्याधि थयो होय तो ते अन्य वैद्य पासे औषधोपचार करावे छे अने तेम करवाथी तेनो रोग पण नाश पामे छे तेवी रीते दोषित थयेल आचार्य अन्य वैद्य सदृश अन्य गीतार्थ पासे प्रायश्चित ग्रहण करे त्यारे तेनुं पापरूपी शल्य विनाश पामे छे. अहीं जे वैद्यनुं दृष्टांत आप्युं तेने पुष्ट करवा माटे सूत्रकार महाराज जणावे छे के
जह सुकुसलो वि विज्जो, अण्णस्स कहेइ अत्तणो वाहिं । विज्जुवएसं सुच्चा, पच्छा सो कम्ममायरइ ॥ १३ ॥ [ यथा सुकुशलोऽपि वैद्यो ऽन्यस्य कथयति आत्मनो व्याधिम् । वैद्योपदेशं श्रुत्वा, पश्चात् स कर्म आचरति ॥ १३ ॥]
श्रीगच्छाचार - पयन्ना—- ६०
| SR No. | 022586 |
| Book Title | Gacchayar Ppayanna |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Vijayrajendrasuri, Gulabvijay |
| Publisher | Amichand Taraji Dani |
| Publication Year | 1991 |
| Total Pages | 336 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_gacchachar |
| File Size | 31 MB |