Page Text
________________
( स्पर्श रस अने घ्राणेन्द्रिय), वींछी, भमरो, मांखी, तीड विगेरे चौरेंद्रिय (स्पर्श, रस, घ्राण अने नेत्र) मज मनुष्य, नारक, देव अने तिर्यंचो (गाय, वळद, भेंस, पक्षी, सर्प, नोळीयो, मत्स्य) पंचेन्द्रिय (स्पर्श, रस, घ्राण, नेत्र अने श्रोत्रेंद्रिय) त्रसकाय कहेवाय छे. त्रस एटले जे पोतानुं रक्षण करवा हलन चलन करी शके ते. पृथ्वीकायादिक एकेंद्रियो स्थावर कहेवाय छे, ते स्थिर होय छे, ते पोतानुं रक्षण करवा हलन चलन (गति) करी शकता नथी. आ प्रकारना सर्व जीवो विषे अंशमात्र वैरभाव न दाखवे तेवा साधुवाळो गच्छ ज सुगच्छ छे. विशेष वर्णन करतां कहे छे के
खज्जूरिपत्तमुंजेण, जो पमज्जे उवस्सयम् ।
नो दया तस्स जीवेसु, सम्पं जाणाहि गोअमा ! ॥ ७६ ॥
[ खर्जूरीपत्रेन मुंजेन, य उपाश्रयं प्रमार्जयति ।
न दया तस्य जीवेषु, सम्यग् जानीहि गौतम ! ॥ ७६ ।। ]
गाथार्थ - खजूरीनी के मुंजनी सावरणीवती जे साधु उपाश्रयने साफ करे प्रमार्जे तेने जीवो प्रत्ये बिलकुल दया- अनुकंपा नथी, एम हे गौतम! तुं बराबर समजी ले.
विवेचन – मुनिओ माटे खजूरीनी के मुंजनी सावरणी वापरवानो सदंतर निषेध छे, कारण के तेनी तीक्ष्ण अणीथी त्रसजीवोनो घात थाय छे. त्रसजीवोना संरक्षण माटे पुंजणीथी अथवा तो डंडासन (मोटी डांडीवाळा लांबा चरवळा) थी काजो लेवो जोईए अने ते पण पूर्णतया तपासीने ज्यां कोईनो विशेष पदरव - हालचाल न होय तेवा एकांत स्थानमां जयणाथी परठववो. जैनोनी आवीआवी प्रत्येक क्रिया जीवो प्रत्येनी अनुकंपानो अने अहिंसा धर्मनो आविष्कार करे छे. वळी विशेष जणावे छे के
जत् य बाहिरपाणिअ-बिंदूमित्तंपि गिम्हमाईसु । तहासोसिअपाणा, मरणे वि मुणी न गिण्हन्ति ॥ ७७ ॥
[ यत्र च बाह्यपानीय-बिन्दुमात्रमपि ग्रीष्मादिषु । तृष्णाशोषितप्राणा, मरणेऽपि मुनयो न गृह्णन्ति ॥ ७७ ।।]
गाथार्थ – जे गच्छमां ग्रीष्मादिक ऋतुओने विषे तृषाथी पीडित थयेला मुनिओ प्राणान्ते पण तळाव, कूवा, वाव के नदी प्रमुखनुं एक बिंदुमात्र सचित्त जळ क्षुल्लक साधुनी माफक ग्रहण करता नथी ते ज गच्छ साचो जाणवो.
विवेचन - बावीश परीषहो पैकी पिपासा - तृषा परीषह बीजो छे. शास्त्रकार कहे छे - ग्रीष्मऋतु होय, मध्याह्न थयो होय, सूर्य अत्यंत तपतो होय, कंठे शोप पडतो होय छतां पण साधु सचित्त जळना बिंदुमात्रनी पण आकांक्षा न राखे-मरणांत कष्ट आवे तो पण स्वनियमथी चलायमान न थाय तेवा सुविहित साधुवाळो गच्छ ज सदाचारी गच्छ जाणवो. क्षुल्लक साधु आवो परीषह सहन कर्यो हतो, तेनुं वृत्तांत नीचे प्रमाणे जाणवु.
श्रीगच्छाचार- पयन्ना- २०२
| SR No. | 022586 |
| Book Title | Gacchayar Ppayanna |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Vijayrajendrasuri, Gulabvijay |
| Publisher | Amichand Taraji Dani |
| Publication Year | 1991 |
| Total Pages | 336 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_gacchachar |
| File Size | 31 MB |