________________
जाणवावाळाने पण पायलो जणावे छे, आ भावनय छे; वळी श्रीअनुयोगद्वार सूत्रमा जणावेल बीजा दृष्टांतद्वारा आ ज विषय जणावे छे - देवदत्त नामना पुरुषने कोईए पुछा के–'तमे क्या रहो छो?' तेणे जबाब आप्यो-'लोकमां रहुं छु.' आ अविशुद्धनंगम. प्रश्नकारे पुन: पूछ्युं-'अधोलोक, ति लोक अने ऊर्ध्वलोक-एम त्रण लोक छे ते त्रणमां तुं वसे छे?' त्यारे तेणे का - 'ति लोकमां रहुं छु.' आ विशुद्धतर नंगम. तेणे फरी पृछा-'तिमलोकमां तो जंबूद्वीपी प्रारंभीने स्वयंभूरमण समुद्र सुधी असंख्याता द्वीप समुद्र छे ते सर्वमा तुं रहे छ ?' देवदत्ते का-हुं जंबूद्वीपमा रहुं छु,' आ विशुद्धतर नैगम. 'जंबूद्वीपमां तो भरत, ऐरवत, महाविदेहादि क्षेत्रो छे ते सर्वमां तुं वसे छे?' जवावमां तेणे का के–'हुँ भरतक्षेत्रमा रहुं छु.' विशुद्धतर नैगम. तेणे वळी पूछ्युं- भरत तो बे छे दक्षिणार्द्ध अने उत्तरार्ध तो ते बनेमां तुं रहे छ ? तेणे का-दक्षिणार्द्ध भरतमां रहुं छु.' विशुद्धतर नैगम. तेणे फरी पूछयु-दक्षिणार्द्ध भरतमा तो अनेक नगर, ग्राम तथा संनिवेशादि छे ते सर्वमां तुं रहे छ ?' तेणे जवाब आप्यो– 'हुं पाटलीपुत्र नगरमा रहुं छु.' विशुद्धतर नैगम तेणे पुन: पूछ्युं 'पाटलीपुत्र नगरमां तो सेंकडो घर छे ते सर्वमां तुं रहे छे?' देवदत्ते जवाब आप्यो-'देवदत्तने घरे वसुं छु.' विशुद्धतर नैगम. प्रश्नकार वळी पूछ्यु- देवदत्तना घरमां तो अनेक कोठा(ओरडा) छे ते सर्वमा तुं रहे छे?'देवदत्ते जवाब आप्यो-'हुं मध्यगर्भमा रहुं छु.'आ विशुद्धतर नंगम नय जाणवो. जेना घरमा वसे ते तेनुं ज घर होय ते व्यवहार, पूर्वे पूछ्या तेम सर्व प्रश्नो पूछीने छेवटे पूछे के तारा घरमा तुं सर्वत्र वसे छे? त्यारे जवाबमां ते जणावे के-गादीतकिया पर के ढोलिया पर बेसं छ-आ संग्रहनय. ऋजसत्रद्वारा तो जेटला आकाशप्रदेशने अवगाहीने रह्यो होय तेटला मात्रमा ज वसतो कहे. अने पोताना आत्मभावमां वसतो कहे ते भावनय एटले शब्द, समभिरूढ अने एवंभूत जाणवा. ए ज प्रमाणे सप्तभंगीनुं स्वरूप जाणे, ते आ प्रमाणे-१. स्यादस्ति-द्रव्य, क्षेत्र, काळ अने भाव ए चार पोतानी अपेक्षाए स्यादस्ति, २. स्यान्नास्ति-पारकानी अपेक्षाए स्यानास्ति, ३. स्यादस्तिनास्ति-बनेनी अपेक्षाए, ४. स्यादवक्तव्य-बनेना एक काळनी अपेक्षाए, ५. स्यादस्ति अवक्तव्य-एक पक्षमां अस्ति छे पण कहेवामां न आवे, ६. स्यान्नास्तिअवक्तव्य-एम ज नास्ति छे पण कही न शकाय अने ७ स्यादस्तिनास्ति अवक्तव्य-आ प्रमाणे सात नय, सप्तभंगी, चार निक्षेपा इत्यादिकना रहस्यने जाणे ते गीतार्थ कहेवाय. हवे गीतार्थनो उपदेश सर्वने हितकारक थाय छे ते संबंधे बे गाथा दर्शावे छे
गीअत्थस्स वयणेण, विसं हालाहलं पिबे । निम्विकप्पो य भक्खिज्जा, तक्खणे जं समुद्दवे ॥४४ ।। परमत्थओ विसं तो तं, अमयरसायणं खुतं । निव्विग्धं जं न तं मारे, मओऽवि अमयस्समो ॥४५ ।। [गीतार्थस्य वचनेन, विषं हालाहलं पिबेत् । निर्विकल्पश्च भक्षयेत्, तत्क्षणे यत् समुद्रावयेत् ॥४४ ।।
श्रीगच्छाचार–पयन्ना-१४५