________________
આસુખ
પર્યા તેના પરિણામ છે. અમુક અપેક્ષાએ પર્યાય અને ગુણુ એક હાવા છતાં વ્યવહારટષ્ટિએ વિચાર કરતાં જે સહભાવી-એકસાથે રહેનારા પરિણામે તે ‘ગુણ' કહેવાય છે અને અનુક્રમે બદલાતી અવસ્થાએ ‘ પર્યાય ’ કહેવાય છે. જેમકે આત્માનાં જ્ઞાન, દર્શન, ચારિત્ર, ચેતનત્વ, અમૂર્તત્વ આદિ ધર્મ ગુણ છે પરંતુ તેની બદલાતી ખાલ, શિશુ, યુવા, વૃદ્ધ આદિ અવસ્થાએ પર્યાય કહેવાય છે. પુદ્ગલમાં પણ રૂપ, રસ, ગંધ, સ્પર્શ આદિ સહભાવી ધર્મો ગુણ છે જ્યારે એની પિંડ, ઘટ, કપાલ આદિ બદલાતી ક્રમભાવી અવસ્થાએ પર્યાય કહેવાય છે.
તત્ત્વા સૂત્ર (૫-૩૭)ની ટીકા વાંચતાં આ સ્પષ્ટ સમજી શકાય તેમ છે.
પૃ. ૧૯, પં. ૧૩ માં રસના અર્થ ચીકાશ કર્યો છે પરંતુ તીવ્ર કે મંઢ ફળ આપવાની કર્મમાં રહેલી જે શક્તિ તે ખરેખર ‘ રસ ' કહેવાય છે.
'
પૃ. ૩૧, પં. ૧૯-૨૦માં ‘બૌદ્ધો અને નૈયાયિક પ્રત્યક્ષ અને અનુમાન એમ બે પ્રમાણ માને છે' એમ કહ્યું છે પરંતુ નૈયાયિકાને સ્થાને ‘કેટલાક વૈશેષિકા' એમ લખવું જોઇએ.
પૃ. ૩૯, û. ૨-૪. સાંખ્ય અને વૈશેષિકાનું મંતવ્ય રજૂ કરીને બંનેના સમન્વય જેના વસ્તુને સદસત્ માનીને કેવી રીતે કરે છે અને ઉભયને વિરોધ કેવી રીતે ટાળે છે એ જણાવવુ હાય તા
