________________
૧૬
વયવહારે નય પ્રત્યેક પદાર્થને લોકવ્યવહાર પ્રચલિત અર્થના સ્વરૂપ વિશેષથી ગ્રહણ કરેતે વ્યવહારનય..
નજીસત્ર નય-વર્તમાનમાં વસ્તુમાં જે અર્થ ક્ષિાકારિત્વની શક્તિ હોય તે રૂપે વસ્તુને માને તે જુસૂત્ર નય..
પ-શબ્દનય-જે વસ્તુમાં જે શબ્દને વ્યવહાર કરાતે હેય, તે શબ્દના અર્થ રૂપે જ વસ્તુ હેવી જોઈએ, એમ માને તે શ દ નય.
-સમભિરૂઢ નય-અનેક પર્યાય રૂપ વસ્તુને નિયત પર્યાય વિશેષથી માન્ય કરે તે સમરૂિઢનય!
–એવભૂત નય-પ્રત્યેક પદાર્થને પિતાના ધર્મમાં સંપૂર્ણપણે પ્રર્વતમાન સ્વરૂપથી ગ્રહણ કરે તે એવભૂતનય.
હવે પ્રસંગનુસારનિક્ષેપાદિનું સ્વરૂપ પણ જણાવિએ છિએ-શ્રીજિનાગમમાં અનેક નિક્ષેપનું સ્વરૂપ છે, પરંતુ પદાર્થને યથાર્થ બોધ થવા માટે જઘન્યથી ચાર નિક્ષેપથી વસ્તુમાત્રને ગ્રહણ કરવી-જાણવી કહી છે. તે આ પ્રમાણે –૧–નામ નિક્ષેપ ૨- સ્થાપના નિક્ષેપ ૩- દ્રવ્યનિક્ષેપ ૪ ભાવનિક્ષેપ, ઉપરના ચારે નિક્ષેપના પણ ચાર ચાર ભેદ આ રીતિએ થાય છે–૧ નામ નિક્ષેપ-નામ નામ, સ્થાપના નામ, દ્રવ્ય નામ, અને ભાવ નામ સ્થાપwનિક્ષેપ્પનામ સ્થાપના, સ્થાપના સ્થાપના, દ્રશ્ય સ્થાપના, ભાવ સ્થાપક ૩ દ્રવ્ય-નિક્ષેપ-તામ દ્રશ્ય, સ્થાપના કવ્ય, દ્રશ્ય દ્રવ્ય, ભાવ