________________
૧૭.
દ્રવ્ય. ૪-જાવ નિક્ષેપ નામ ભાવ, સ્થાપનાભાવ, દ્રવ્યભાવ, ભાવ-ભાવ.
ઉપર સૂચિત ભેદોમાંથી પ્રત્યેકના અન્તિમ ચારભેદે ભાવનામ, ભાવસ્થાપના, ભાવ દ્રવ્ય, અને ભાવ ભાવ તે વિશુધ્ધ અને હિતકર છે, જેને ભાવ નિક્ષેપ પ્રશસ્ત છે, તેના ચારે નિક્ષેપ પ્રશસ્ત છે, તેવી જ રીતિએ જેને ભાવ નિક્ષેપ અપ્રશસ્ત છે, તેના ચારે નિક્ષેપ અપ્રશસ્ત અને અહિતકારી છે.
વસ્તુના સ્વરૂપને અતિશયે ગ્રહણ કરે તેને નિક્ષેપ કહેવાય છે, તેમજ ચાર નક્ષેપ રહિત જગતમાં કઈ વસ્તુ હતી જ નથી.
આવી રીતે નય નિક્ષેપ આદિથી સપ્તભંગાત્મક વસ્તુસ્વરૂપને અવિરૂદ્ધપણે ગ્રહણ કરનાર અને હેય ઉપાદેયભાવને યથાવત્ સ્વીકારનાર, આત્માથ, યથાર્થ, પ્રમાણ, પ્રત્યક્ષ, વિશુદ્ધ, અને અક્ષય અનંત જ્ઞાનને પ્રાપ્ત કરે છે.
આવી શુધ રીતિને છોડીને જેઓ કોઈપણ પદાર્થને શુધ્ધ રૂપે, અશુધ્ધ રૂપે, કે શુધાશુધ્ધ રૂપે, ગ્રહણ કરે તે પણ તેઓ નય રહિતપણે યથાર્થ જ્ઞાન મેળવી શકતા નથી, કેમ કે પદાર્થ જે સ્વરૂપે શુધતાવાળે છે, તે સ્વરૂપે તેને શુધ્ધ રૂપે ઝહે. અને જે સ્વરૂપે અશુધનાવાળો છે, તે સવરૂપે તેને અશુદ્ધ પણે ચાહે, અને જે જવશે શુદ્ધાશુદ્ધ
