________________
અનેક મતમતાંતરોના વમળમાંથી રહસ્ય શોધી સર્વ ધર્મ સમભાવ અને પરમત-સહિષ્ણુતા કેળવવામાં સ્યાદ્વાદ અત્યંત મહત્ત્વની સેવા બજાવી શકે તેમ છે.
("સરળ સ્યાદ્વાદમત સમીક્ષા" માંથી)
સર વિલિયમ હેમિલ્ટન આદિ પાશ્ચાત્ય વિદ્વાનોએ પણ સ્યાદાદના સંબંધમાં જણાવેલ છે કે
"પદાર્થ માત્ર પરસ્પર સાપેક્ષ છે. અપેક્ષા વિના પદાર્થત્વ જ નથી બનતું. અશ્વ કહ્યો ત્યાં અનશ્વની અપેક્ષા થઈ જ, દિવસ કહ્યો ત્યાં રાતની અપેક્ષા થઈ જ, અભાવ કહ્યો તો ભાવની અપેક્ષા થઇ જ."
("નયકર્ણિકા" પાંચમાં પાનમાંથી)
(૧૮) સશાસ્ત્ર વિદ્વાન પ્રો. વિલિયમ ગેમ્સ (W. Jamesને भी लिखा है कि - __ “साधारण मनुष्य इन सब दुनियाओं का एक दूसरे से असम्बद्ध तथा अनअपेक्षित रुप से ज्ञान करता है। पूर्ण तत्त्ववेत्ता वही है, जो संपूर्ण दुनियाओं से एक दूसरे से सम्बद्ध और अपेक्षित रुप में जानता है।"
("સ્યાદ્વાદમંજરી" ૩૧ મા પાનમાંથી)
(૧૯). પ્રોફેસર મૈકસવોર્નસાપેક્ષવાદ-સ્યાદ્વાદના સંબંધમાં જણાવે
છે કે
-
19.
