________________
इहानैकान्तिकं वस्त्वित्येवं ज्ञानं सुनिश्चितम् ।"
(7ોવેવાર્તિ-વનવા ૫૦ દરર-૩) - પૂર્વે કહેલ યુક્તિથી અહીં પણ અવયવી સિદ્ધ થાય છે, તેને પણ અત્યંત ભિન્નપણું અવયવોની સાથે થતું નથી. છે. વ્યક્તિથી જાતિની જેમ આનિકૃષ્ટ જણાશે નહિ. કેટલાએક વડે અવ્યતિરિક્તપણું અને કેટલાએકવડે વ્યતિરિક્તપણુ દૂષિત અને સાબિત કરેલ છે, પરંતુ તેમાં બલબલ કોઈએ કોઈ દિવસ નિશ્ચિત કરેલું નથી માટે મધ્યસ્થતા છે તે સારી છે.
તેથી કરીને અન્યતા અને અનન્યતા છે અને નથી એમ |કહેવાય છે. તેથી ચિત્રરૂપની જેમ આની એકરૂપતા
અસત્ય છે. | વસ્તુને અનેકપણું હોવાથી પ્રામાણ્ય સંદિગ્ધ નથી. જ્યાં જ્ઞાનનો સંદેહ થાય છે ત્યાં પ્રામાણ્ય નથી. અહીં તો વસ્તુ અનૈકાન્તિક છે, એ પ્રમાણે નિશ્ચયાત્મક જ્ઞાન થાય છે.
(૧૨) આચાર્ય શ્રીવાચસ્પતિમિશ્ર - સુપ્રસિદ્ધ આચાથી શ્રી ઈશ્વરકૃષ્ણવિરચિત સાંવરિશ પર રચેલમાંવ્યતત્ત્વશ્રીમુકી ગ્રંથમાં અનુમાનના ઉદાહરણમાં જણાવે છે કે“यथा-धूमाद् वह्नित्वसामान्य विशेषः पर्वतेऽनुमीयते ।"||
- જેમ ધૂમજ્ઞાનથી વહ્નિત્વરૂપ સામાન્ય વિશેષનું પર્વતમાં અનુમાન થાય છે.
આથી વિદ્વિત્વમાં સામાન્ય અને વિશેષરૂપ બંને ધર્મનો જે સ્વીકાર કર્યો તે જ જણાવે છે કે એ અનેકાન્તવાદનું જ અનુસરણ છે.
-
*
A
-
I
-
