________________
-
અઢારે કોમો ઘણી જ સહેલાઈથી નિવૃત્તિ જીવન અને આજીવિકા ચલાવતા, ક્ષત્રિયો દેશનું રક્ષણ કરી દેશના લાડીલા બનતા, વૈશ્યો વ્યાપાર, વાણિજ્ય, ક્રય-વિક્રયથી દેશને સમૃદ્ધ બનાવતા અને પોતે સમૃદ્ધ બનતા; લુહાર, સુથારથી માંડી અત્યંજ સુધીનો બધોય શુદ્ધ વર્ગ ભારતની માનવ સેવામાં પોતાને ધન્ય માનતો. આમ સૌ કોઈ ભારતનો માનવી પોતપોતાનાં કર્તવ્યમાં પરાયણ રહેતો. ભારત-દેહમાં મસ્તકરૂપે બ્રાહ્મણ, હસ્તરૂપે ક્ષત્રિય, હૃદયરૂપે વૈશ્ય અને પગરૂપે શુદ્ર હતો. એકપણ અંગના પ્રત્યવાયથી આખા દેહનો પ્રત્યવાય મનાતો; તેથી એકબીજા પરસ્પર સંકલિત થઇ પોતે સમૃદ્ધ થઈ ભારતને સમૃદ્ધ બનાવતા.
આમ ભારતને આજીવિકાની કોઈ ચિંતા ન હતી. તેમાં વસતા માનવીમાં ખટરાગ ન હતો. માગ્યા મેઘ વરસતા અને કુદરત અણમોલ સમૃદ્ધિ આપતી. અણમોલ સમૃદ્ધિવત ભારતના માનવીઓ સમૃદ્ધિમાં માત્ર રચ્યાપચ્યા નહોતા રહેતા પરંતુ જ્યાં માનવીની બુદ્ધિ થાકતી તેવા પ્રશ્નોનો પણ વિચાર કરતાં. કોઈ જન્મ-મરણની સમસ્યા ઉકેલતા મથતા તો કોઈ પાંચ મહાભૂત અને પ્રકાશના ઊંડાણમાં અન્વેષણ કરતો.
આ જગતનું ઊંડું અન્વેષણ એ ભારતનું તત્ત્વજ્ઞાન છે. આમ અનેક રીતે ભારતનો તત્ત્વવાદ ફાલ્યો-ફૂલ્યો હતો. વધુ શું? જગતના અસંખ્ય માનવીઓ મનુષ્ય આકૃતિની દૃષ્ટિએ એક સરખા છે. તેઓના રોગોમાં એક સરખી પ્રક્રિયા અને દવાઓનો ઉપયોગ થાય છે. વસ્ત્રો, ઘરેણાં, ખોરાક અને તેની જીવન જરૂરિયાતની ચીજો બજારમાં થોકબંધખડકાય છે. આમ
-
-
-
-
-
-
-
-
-
