________________
નય-પ્રમાણને સુમેળ
નાનાશ્વમવલં દર તથા પ્રમાણતા तश्च सापेक्षसिद्धयर्थ स्यान्नयमिश्रितं कुरु ।”
અર્થાત–જૂદા જૂદા અનેક સ્વભાવથી સંયુક્ત દ્રવ્યને પ્રત્યક્ષાદિ પ્રમાણથી જાણીને, તે દ્રવ્યની સાપેક્ષ સિદ્ધિ અર્થે કથંચિત નય સાથે મેળા. (તાત્પર્ય કે “અસ્તિત્વ નાસ્તિત્વ આદિ સ્વભાવે દ્રવ્યના છે એમ પ્રમાણ વડે જાયું, પણ
અસ્તિત્વ અને “નાસ્તિત્વ એ ધર્મો તે પ્રગટ વિધી દેખાય છે, તો એવા બે વિધી ધર્મ એક દ્રવ્યમાં કેમ ઘટે એ પ્રશ્ન થશે, તે તે પ્રશ્નના સમાધાન માટે નય વડે બતાવે કે દ્રવ્યના એ ધર્મ સાપેક્ષપણે કહ્યા છે, અર્થાત દ્રવ્યનું “અસ્તિત્વ સ્વવ્યાદિની અપેક્ષાએ છે, “નાસ્તિત્વ” પર કહ્યાદિની અપેક્ષાએ છે. માણસનું પુત્રપણે હેવું પિતાની અપેક્ષાએ છે, પુત્રપણે ન હોવું એ પિતાના પુત્ર કે સ્ત્રી આદિની અપેક્ષાએ છે.)
