________________
નવ પ્રદીપ નયને સાપેક્ષ છે, નિરપેક્ષ નથી, એટલે પર્યાયાર્થિક નથી દ્રવ્યના વિશેષ ગુણની પ્રતિપત્તિ ( નિશ્ચય) થાય છે. એ અંગે કહ્યું છે કે – કર્મને અમૂર્ત, ચેતનાત્મક કહીએ છીએ તે ઉપચારને લઈને. આ . કર્મજ ઉપચરિત સ્વભાવ થયો. ) (૨) સિદ્ધાત્મામાં પરજ્ઞાતૃત્વ, પરદર્શકત્વ માનવું, તે સ્વાભાવિક ઉપચરિત સ્વભાવ છે. '
એ જે એકવિશ રવભાવ કહ્યા તે બધા સાપેક્ષ છે. હવે કઈ એ સ્વભાવને ન માને અથવા એકાંતે માને તે શું વિરોધ આવે, એ પણ જાણવા યોગ્ય છે, તે પણ અત્રે આલાપપદ્ધતિ અનુસાર નીચે ઢાંકીએ છીએ –
" दुर्नयैकान्तमारूढा भावानां स्वार्थिका हि ते। .. સાથિજાય વિપીસ્તા નજીક ના વતઃ ”નય ચક
અર્થાત–પદાર્થોને દુર્નયરૂપ એકાંતપણે ગ્રહણ કરનાર નય સ્વાર્થિક છે, અને જે સ્વાર્થિક છે, તે વિપયાસવાળા છે, અને વિપયોસવાળા હોવાથી તે નય કલંક્તિ છે. રાજાથે ? એમ કેવા પ્રકારે એકાંત ગ્રહણ કરનારા વિપર્યસ્ત હે સકલંક છે? તથ-િજુઓ, આ પ્રમાણે – ___(१) सर्वथैकान्तेन सद्रूपस्य न नियतार्थव्यवस्था संकरादिदोषत्वात् तथाऽसद्रूपस्य सकलशून्यताप्रसंगात् नित्य स्यैकरूपत्वादेकरूपस्यार्थक्रियाकारित्वाभावः । अर्थक्रियाવારિસ્વામી દ્રવ્યથાશમાવઃ 5
* સદ્. લેખકે આ નોંધ આટલી જ લખી અપૂર્ણ રહેવા દીધી છે. જિજ્ઞાસુએ આલાપપદ્ધતિનું અવલોકન કરવું–ભગવાનદાસ.
