________________
૩૮
નથ પ્રદીપ (૧) ચેતન સ્વભાવ-(આ જીવને સ્વજાતિ અપેક્ષાએ સામાન્ય સ્વભાવ છે, વિજાતિ અપેક્ષાએ વિશેષ સ્વભાવ છે; વસ્તુતઃ જીવમાં જ છે, ઉપચારે પુગલમાં આપાય છે)
(૨) અચેતન સ્વભાવ–આ અજીવને અજીવ જાતિ અપેક્ષાએ સામાન્ય સ્વભાવ છે, જીવ જાતિ અપેક્ષાએ વિશેષ સ્વભાવ છે જીવ શિવાય બાકીનાં દ્રવ્યમાં જ છે, પણ ઉપચારે છવામાં આવેપાય છે.)
(૩) મૂર્ત સ્વભાવ—( આ પુગલને સ્વજાતિ અપે. ક્ષાએ સામાન્ય સ્વભાવ છે, વિજાતિ અપેક્ષાએ વિશેષ સ્વભાવ છે; પુદ્ગલમાં જ છે, પણ ઉપચારે છવમાં પણ આરેથાય છે. ).
(૪) અમૂર્ત સ્વભાવ--(પુગલ શિવાય બાકીનાં જ
માં છે અને તે તે દ્રવ્યેની અપેક્ષાએ સામાન્ય સ્વભાવ છે, પુદગલની અપેક્ષાએ વિશેષ સ્વભાવ છે. “અમૃતા” વસ્તુતઃ પુગલમાં નથી, પણ અપેક્ષાવિશે પુદગલમાં તેને ઉપચાર થાય છે.)
(૫) એક પ્રદેશ સ્વભાવ- આ જીવ અને પુદ્ગગલમાં જ છે, તે બેની અપેક્ષાએ આ સામાન્ય સ્વભાવ છે બાકીનાં દ્રવ્યની અપેક્ષાએ વિશેષ સ્વભાવ છે.)
(૬) અનેક પ્રદેશ સ્વભાવ અથવા બહુ પ્રદેશ સ્વભાવને કાલ શિવાય બાકીનાં બધાં દ્રવ્યોમાં આ છે; તો જેમાં છે તેની અપેક્ષાએ આ સામાન્ય સ્વભાવ છે, કાલની અપેક્ષાએ વિશેષ સ્વભાવ છે.)
