________________
, પરકાળ,
જેમકે ઘડે છે
કઈ પણ
નય પ્રદીપ જ; કઈ અપેક્ષાએ? તો કે પરદ્રવ્ય, પરક્ષેત્ર, પરકાળ, અને પરભાવની અપેક્ષાએ? જેમકે ઘડે આદિ.
કોઈ પ્રકારે અર્થાત પિતાના દ્રવ્ય, ક્ષેત્ર, કાળ, ભાવરૂપ ચતુષ્ટયને લઈ ઘટાદિ વસ્તુ “અસ્તિ” રૂપ જ છે; અને અન્ય વસ્તુ સંબંધી દ્રવ્ય, ક્ષેત્ર, કાળ, ભાવરૂપ ચતુષ્ટયને લઈ ઘટાદિ “નાસ્તિ રૂપ જ છે, તે આ પ્રમાણેઘડે છે, તે દ્રવ્યથી પાર્થિવ દ્રવ્યનો છે, જલ દ્રવ્યને
નથી. જલાદિરૂપે નથી. ક્ષેત્રથી પટણાને છે, કજનો નથી. , કાળથી શિશિર ઋતુનો છે, વસંતને નથી.
છે ભાવથી રાતો છે, પીળે નથી. એ પ્રમાણે બીજા પદાર્થ પણ જાણવા. ઘડે સ્વદ્રવ્યાદિ ચતુષ્ટયની અપેક્ષા એ કથંચિત છે, પરવ્યાદિની અપેક્ષાએ કથંચિત “નથી” એવો ઉલ્લેખ થયો.
(હવે પરદ્રવ્યાદિની અપેક્ષાએ પણ જે વસ્તુ “હાય” તે) અન્ય પદાર્થને અન્ય પદાર્થના રૂપની પ્રાપ્તિ હોય, તે પદાર્થના સ્વરૂપની હાનિને પ્રસંગ આવે. (માટે પદાર્થ સ્વજાતિની અપેક્ષાએ કથંચિત સત છે, પરજાતિની અપેક્ષાએ કથંચિત અસત્ય છે, એ સ્વરૂપ સિદ્ધ થયું.)
(હવે ચાદતિ એવ સ્થાનનાસ્તિ એવ એમાં જે એવ છે તે) એવકારથી આવા પ્રકારનો ભંગ (અન્ય પ્રકારને નહિ) એ નિશ્ચય (અવધારણ) થાય છે અને અવ
