________________
શ્રી નયકણિકા-શ્રી તત્વાર્થ અ૦ પ્ર૭ અનુસાર ૧૨૯ શ્રી તત્ત્વાર્થ અર્થપ્રકાશિકા–પં. સદાસુખદેવજી
૧. નૈગમ નય-અતીતમાં વર્તમાનનો સંકલ્પ, આગામીમાં વર્તમાનને સંકલ્પ કરનાર અને વર્તમાનમાં પર્યાય પૂર્ણ છે કે ન હે, પણ તેને પૂર્ણ કહેનાર. (૧) અતીતમાં વર્તમાનનું આરોપણ. (૨) ભવિષ્યમાં વર્તમાનને આ૫. (૩) વર્તમાન નિગમ, વસ્તુ થઈ ન થઈ છતાં કહેવી કે થાય છે. પ્રકારાંતરે ભેદ –(૧) દ્રવ્ય નૈ. ધમી – સામાન્ય. (૨) પર્યાય નૈ. ધર્મ-વિશેષ. (૩) દ્રવ્ય-પર્યાય નૈ. ધમી—ધર્મ (સામાન્ય વિશેષ).
૨. સંગ્રહ નય– સમસ્ત વસ્તુ અને તેના સમસ્ત પર્યાયને સંગ્રહી એકરૂપ કહેનાર.
૩. વ્યય ન–અનેક પ્રકારના ભેદે કરી વ્યવહરનાર.
૪. ૪૦ નવ–સરળ વર્તમાન પર્યાયમાત્રને જ ગ્રહણ કરનાર. અર્થપર્યાય એક સમયવર્તી છે તે જ ત્રા. સૂ. નો વિષય છે.–આ સૂક્ષ્મ ઋ. સૂત્ર. મનુષ્યાદિ પર્યાય આયુ પરિમાણ છે; એ સ્થૂળની અપેક્ષાએ વર્તમાન પર્યાય છે, અને એથી સ્થૂળ ગ. સૂ.
૫. શ૦ ન–લિંગ, સંખ્યા, સાધન, કાળ, ઉપસર્ગ ઈત્યાદિમાં જે વ્યભિચાર આવે તેને દૂર કરવા તત્પર છે.
૬. સ. ન–એક શબ્દમાં અનેક અર્થ છે, તેમાંથી કઈ પ્રસિદ્ધ અર્થને ગ્રહણ કરી તેને તે કહેનાર.
. ૭. એક ન–જે ધર્મની મુખ્યતાને લઈ વસ્તુ
