________________
ભિન્ન ભિન્ન ગ્રંથાનુસાર સપ્ત નય વ્યાખ્યા*
સંગ્રાહકઃ સ્વ. શ્રી મનસુખભાઈ કિરતચંદ મહેતા
શ્રી સ્યાદવાદ મંજરી-શ્રી મલ્લિણ સૂરિ.
૧. નગમ નય-સામાન્ય અને વિશેષ ધર્મોને અભેદપણે ગ્રહણ કરનાર: આ નય સામાન્ય-વિશેષાત્મક પદાર્થને અભેદપણે ગ્રહણ કરે છે.
૨. સંગ્રહનય-વિશેષ ધર્મની અપેક્ષા રાખ્યા વિના કઈ સામાન્ય ધર્મને મુખ્ય કરીને જેટલામાં એ સામાન્ય ધમ હોય તેટલા આખા વિષયને ગ્રહણ કરનાર. - ૩. વ્યવહાર નયન-વસ્તુ જે પ્રકારે લોક વ્યવહાર મનાતી હોય તે પ્રકારે તેને ગ્રહણ કરનાર,
૪. જુસૂત્ર ન–શુદ્ધ વર્તમાન સમયમાં વિદ્યમાન તે જ વસ્તુનું સ્વરૂપ એમ ગ્રહણ કરનાર.
અત્રે ભિન્ન ભિન્ન ગ્રંથ અનુસાર સાત નયની વ્યાખ્યાનો સંગ્રહ કરી સદ્. શ્રી મનસુખભાઈએ તત્તરસિક વિવાથી અભ્યાસીને તુલનાત્મક અભ્યાસની સુગમતા કરી આપી મહ૬ ઉપકાર કર્યો છે. સદ્. શ્રીનું નયવિષ્યક પરિશીલન કેટલું વિશાલ અને તલસ્પર્શી હશે એ આ પરથી સ્વયં પ્રતીત થઈ, તેમની બહુ તતા માટે કોઈને પણ બહુમાન ઉપજાવે એમ છે. આ નૈધ સદ્. શ્રીની ને ય ખૂક પરથી મેં સંશોધિત કરી અત્ર આપી છે.–ભગવાનદાસ.
