________________
૧૦૮
નયચક સંક્ષેપ સ્વરૂપ | (૨) વિજાતિ અસભૂત વ્ય૦:--જેમકે, મતિજ્ઞાન મૂત્તે છે. કેમકે મૂર્ત દ્રવ્યથી ઉપજેલું છે. જ્ઞાન અમૂર્ત છે, છતાં મતિજ્ઞાનને મૂર્ત ગયું. કેમકે વિજાતિ એવાં મૂર્ત પુદ્ગલથી ઉપર્યું.
| (૩) સ્વજાતિ વિજાતિ અસદભૂત વ્યવ:જેમકે, જ્ઞાનને વિષય હોવાથી ય એવા જીવ અને અજીવને વિષે જ્ઞાનનું કથન છે.
૩. ઉપચરિત અસદભૂત વ્ય, ઉપનય, ત્રણ પ્રકારે –
(૧) સ્વાતિ ઉપચરિત અસલ્કન વ્યવ:–જેમકે, મારાં સ્ત્રી, પુત્રાદિ (સજીવ).
(૨) વિજાતિ ઉપચરિત અસહ્ય વ્ય:--જેમકે, મારાં હાટ, હવેલી, ઘર, વસ્ત્રાદિ (નિર્જીવ).
(૩) સ્વજાતિ વિજાતિ ઉપચરિત અસ૬૦ વ્ય–જેમકે, મારાં દેશ, રાજ્ય, પ્રજા, ધણ, દુર્ગાદિ (સજીવ, નિજીવ).
આમ ઉપનયના આઠ ભેદ થયા, અને નયના પૂર્વે જણાવેલ અઠાવિશ ભેદ ગણતાં કુલ છત્રીશ ભેદ થયા નયના.
ગુણ-સહભાવી, સાથે રહેનારા તે ગુણ. એક દ્રવ્ય બીજા કયથી જેના વડે પૃથફ કરાય તે ગુણ. પર્યાય--કમભાવી, ફ્રેમવત્ત. અસ્તિત્વ-હેવાપણું.
