________________
‘તત્ત્વાર્થસૂત્રના કર્તા કોણ ?'
સ્થામાં સાધુ વસ્ત્ર ન રાખી શકે અથવા વસ્ત્રના સંસર્ગવાળો ઉચ્ચતર ભાવવાલો હોય તો પણ મોક્ષ નહી પામી શકે. (વાડા કે મહેલના સંસર્ગનો કે વસ્ત્ર સિવાય અન્યના સંસર્ગનો વાંધો નથી.) પણ શ્વેતાંબરોના હિસાબે શક્તિ અને અતિશયથી સમ્પન્ન માટે સાફ (સંપૂર્ણ) નગ્નપણું આવશ્યક છે. પણ બાકીના અશક્ત અને અનતિશાયી માટે સંયમરક્ષાદિનું સાધન જ ઉપકરણ છે. જેમ ક્ષુધાપરીષહને જીતવો અને આહારની અપેક્ષા ન રાખવી, તેવી જ રીતે પિપાસાપરિષહને જીતવા અને પાણીની અપેક્ષા ન રાખવી, જો શક્તિ ચાલે તો આવશ્યક છે જ. પણ જ્યારે અનાહા૨૫ણે અને નિર્જલ રહેવાનું ન બની શકે ત્યારે શુદ્ધ આહાર-પાણી લેવા છતાં ક્ષુધા અને પિપાસા-પરિષહ સહન કર્યો - એમ કહેવાય છે. તેવી જ રીતે વસ્ત્રાદિક ઉપકરણ ના વિષયમાં પણ સંયમ આદિ માટે શુદ્ધ અલ્પમુલ્યવાળા વસ્ત્રો વગેરે ઉપકરણ રાખવા - એ નાન્ય પરિષહજયનું બાધક નથી. એ જ કારણે તો નાખ્યને પરિષહમાં ગણાવ્યું છે. જો નિ૨૫વાદ હોત તો આની ગણતરી પણ મુખ્ય વ્રતોમાં થાત.
૧૮
(૧૨) પાઠકો ! દિગંબરોની માન્યતા મુજબ શીત અને ઉષ્ણ પરિષહ અને દંશમશક ન જીતી શકે અર્થાત્ શીત (ઠંડી)થી ડરીને તડકામાં આવે અથવા તડકાથી ડરીને છાયામાં જાય, કે દંશમશકના ભયથી ખુણામાંથી બહાર નિકલે તો માત્ર એટલી જ વાત પરથી જ સાધુપણું ચાલ્યું જવાનું માનવું પડશે. કેમ કે શુદ્ધ વસ્ત્રાદિક તો એમણે મંજૂર નથી. તો પછી અગ્ન્યાદિકનો આરંભ, અથવા ખસી જવાનું (આઘા જવાનું) શું મંજુર કરી શકશે ? ધ્યાનમાં રાખો કે અગ્નિનો પરિભોગ સાધુને મહાવ્રતનો બાધક છે અને અભ્યાદિકના આરંભથી સાધુપણાનો સમૂળ નાશ થઈ જાય છે.
(૧૩) દિગંબરોની માન્યતાનુસાર શય્યાપરીષહ અને નિષદ્યાપરીષહ કેવી રીતે બની શકે છે ? જો શય્યાદિકના નિર્મમત્વથી તે પરીષહનો સદ્ભાવ (અસ્તિત્વ) માનીએ તો તો મકાનના સદ્ભાવમાં જેમ સાધુ નિર્મમત્વભાવ રાખી શકે છે તેવી જ રીતે તુચ્છવસ્ત્રાદિમાં સારી રીતે નિર્મમત્વભાવ કેમ નહીં રહે ? અને શય્યાપરીષહ તથા ચર્ચાપરીષહ તો વેદનીય અને મોહનીયમાં ગણાયા છે, અન્યથા મોહમાં જ ગણ્યા હોત.
(૧૪) દિગંબરોની માન્યતા મુજબ મુનિમહારાજે કંઈ પણ નહીં રાખવું જોઈએ એવું છે તો પછી તેઓ દર્ભાદિ તૃણ પણ કેમ રાખી શકે ? અને જ્યારે તૃણ (ઘાસ)