Page Text
________________
सूत्र - १७, पञ्चमः किरणे
२४७ કે નવ પ્રકારે પ્રાપ્ત થાય છે. જ્યારે બંધ આદિમાં ચાર પ્રકારે વિવક્ષિત કરાય, ત્યારે પૂર્વકથિત "शना१२९।यतुष्ट' सेम ले-teg.
જયારે નિદ્રા અને પ્રચલાની સાથે તે જ દર્શનાવરણ ચતુષ્ક છે પ્રકારે વિવલિત કરાય છે, ત્યારે તો 'शना१२५। षट' उपाय छे.
જયારે તે જ દર્શનાવરણ ચતુષ્ક નિદ્રાદિ પાંચથી યુક્ત નવ પ્રકારે વિવક્ષિત થાય છે, ત્યારે ‘દર્શનાવરણ નવક' વિભાગવાક્યમાં કરેલ છે. [જઘન્ય-મધ્યમ અવસ્થા ભજનારને પણ સંહનનની અપેક્ષાએ યાનદ્ધિ સંભવે જ છે. તે ત્યાનગૃદ્ધિ દંતમોદક માંસ આદિ દષ્ટાન્તથી પ્રસિદ્ધ છે. કોઈ એક પ્રદેશમાં કોઈ નાનો સાધુ હાથી વડે દિવસે ઠોકર ખાઈને પડેલો, તે હાથી પ્રત્યે અભિનિવેશ (દ્રષ-હાથીના દાંત લેવા માટે મનના આગ્રહ) ને પામેલો રાત્રે સ્વાદ્ધિ નિદ્રામાં વર્તતો ઊઠીને, તે હાથીના બે દંતશૂલ ઉખાડી પોતાના ઉપાશ્રયના દ્વાર આગળ ફેંકીને ફરીથી સૂઈ ગયો વગેરે.]. अथ नीचैर्गोत्रमाह
नीचकुलजन्मनिदानं तिरस्कारोत्पादकं कर्म नीचैर्गोत्रम् । १७ । नीचकुलेति । नीचकुलं हीनजात्यादिः, चण्डालमौष्टिकव्याधादयः । तत्र यज्जन्माऽऽविर्भावस्तन्निदानं निन्दादितिरस्कारोत्पादकञ्च यत्कर्म तन्नीचैर्गोत्रमित्यर्थः । नीचकुलजन्मनिदानत्वे सति तिरस्कारोत्पादकत्वे च सति कर्मत्वं लक्षणम्, विशेषणविशेष्यकृत्यं पूर्ववत् । सामान्येन पापकर्ममात्रस्य तिरस्कारोत्पादकत्वान्नीचकुलजन्मनिदानत्वे सतीत्युक्तम् । न केवलं नीचैर्गोत्रं नीचकुलस्योत्पत्तौ निबन्धनं तथा च सति तत्रोत्पादानन्तरं तस्याभावप्रसङ्गेन संक्रमणोद्वर्त्तनादिकं तदानीं तस्य न स्यात्, अतस्तिरस्कारोत्पादकत्वे च सतीत्युक्तं, तेन न निमित्तकारणमात्रमिदं दण्डादिवत्, येन संक्रमणोद्वर्तनादिकं न स्यात्, अपि त्वसमवायिकारणतुल्यं, तेन नीचकुलजस्यापि नोच्चैर्गोत्रोदयविरोधः । तदानीं नीचकुलजन्मनिदानतिरस्कारोत्पादककर्माभावात् । उच्चैर्गोत्रोदये हि न तिरस्कारो भवतीति । अस्य विंशतिसागरोपमकोटीकोट्यः परा स्थितिरबाधा वर्षसहस्रद्वयम्, जघन्या त्वष्टौ मुहूर्ताः, अबाधा चान्तर्मुहूर्तम् ॥
નીચ ગોત્રભાવાર્થ- નીચ કુળમાં જન્મના નિદાનભૂત, તિરસ્કારની ઉત્પત્તિમાં કારણભૂત કર્મ ‘નીચ ગોત્ર.' विवेयन- नाय हुण दो डीन जति ३.४भ :- यंलो (Salt), भौष्टि: (सोनी, मुहाथी तलवारनी भु४थी 43नारी-योरी ४२नारी) शौनि: (भांस वेयना२-ॐALS) व्या५ (शरी-भाछीमा२)
| SR No. | 022495 |
| Book Title | Tattvanyaya Vibhakar Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Labdhisuri, Bhadrankarsuri, Vikramsenvijay |
| Publisher | Labdhibhuvan Jain Sahitya Sadan |
| Publication Year | 2013 |
| Total Pages | 814 |
| Language | Sanskrit, Hindi |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 26 MB |