________________
સૂત્ર-૭
શ્રી તત્ત્વાથધિગમસૂત્ર અધ્યાય-૧૦
૯૩
જે પદાર્થનું ઉપમાનમાં સાદશ્યરૂપ લિંગ તથા અનુમાનમાં અન્વયવ્યતિરેકી લિંગ પ્રસિદ્ધ હોય તે જ પદાર્થ ઉપમાન અને અનુમાન પ્રમાણનો વિષય બને. (૩૧)
“પ્રત્યક્ષ” ત્યાતિ, અરિહંત સર્વજ્ઞોને જ તે મોક્ષસુખ પ્રત્યક્ષ છે, પ્રત્યક્ષ જાણીને તેઓએ જયથાવત્ કહ્યું છે. જેઓના રાગ-દ્વેષ-મોહ જતા રહ્યા છે, જેમનું વચન શ્રદ્ધેય છે, તેવા સર્વજ્ઞોએ જ આ કહ્યું છે આથી સર્વજ્ઞપ્રણીત આગમોના પ્રામાણ્યથી તે છે એમ ગ્રહણ કરાય છે, નહિ કે બુદ્ધિના સામર્થ્યથી (ક) છદ્મસ્થની પરીક્ષાથી. (કેમ કે-) આગમથી નિરપેક્ષ છબસ્થના પ્રત્યક્ષાદિ પ્રમાણોથી પરીક્ષા કરાતું ક્યારેય ઉપલબ્ધ થતું નથી=જણાતું નથી. (૩ર)
આ પ્રમાણે જેણે સઘળા કર્મોના સમૂહને ખપાવી દીધો છે એવો તે (સિદ્ધનો જીવ) અનુપમ, અવ્યાબાધ, શાશ્વત અને સ્વાભાવિક મુક્તિસુખને અનુભવે છે.
સંસારને ઘણાં દુઃખવાળો જોઇને તેમાંથી નીકળવાનો જેણે પ્રયત્ન કર્યો છે, સમ્યગુ દર્શન-જ્ઞાન-ચારિત્રથી સંપન્ન અને મોક્ષ માટે જેણે ઉત્સાહ કર્યો છે એવો જે સાધુ દુષમકાળના(=પાંચમા આરાના) દોષથી અત્યંત નબળા કાલિકા અને સેવાર્ય સંઘયણના દોષથી અને અનેક અપાયવાળા અલ્પ આયુષ્યના દોષથી, અલ્પ વીર્યવાળો તથા મોહનીયાદિ કર્મોનું અતિશય ભારેપણું હોવાથી( કર્મો તીવ્ર અનુભાવવાળા હોવાથી) આઠ કર્મોને ખપાવ્યા વિના અટકી જાય છેઃકાળ કરે છે. તે સાધુ શુભરાશિ (પુણ્યરાશિ)ને એકઠી કરીને સૌધર્મ વગેરે બાર કલ્પોમાંથી કોઈ એક કલ્પમાં કે સર્વાર્થસિદ્ધ સુધીના વિમાનોમાંથી કોઈ એક વિમાનમાં દેવપણે ઉત્પન્ન થાય છે.
ત્યાં સૌધર્માદિકલ્પમાં કે સર્વાર્થસિદ્ધ વિમાનમાં પુણ્યના વિપાકને અનુભવીને આયુષ્યના ક્ષયથી ચ્યવન પામીને મગધાદિ આર્ય દેશમાં ક્ષત્રિય વગેરે મનુષ્ય જાતિમાં શીલવાળા અને સારા આચારવાળા ઈક્વાકુ
