________________
સૂત્ર-૨૬,
શ્રી તત્ત્વાર્થાધિગમસૂત્ર અધ્યાય
૮૯ નીચેવૃત્તિ– મન-વચન-કાયાથી વિનય કરવામાં તત્પર રહેવું.
અનુત્યેક– ઉત્સક એટલે શ્રત અને જાતિ આદિથી ઉત્પન્ન થયેલ ગર્વ. અનુસેક એટલે ગર્વ ઉપર વિજય મેળવવો. | ઉચ્ચગોત્ર એટલે ઉત્કૃષ્ટ ગોત્ર. ઇક્વાકુ, હરી, ભોજ, રાજન્ય વગેરે ઉચ્ચગોત્ર છે.
ઉત્તર તિ, ઉત્તરસ્ય એવું પદ સૂત્રનો ક્રમ પ્રમાણ હોવાથી ઉચ્ચગોત્રને કહે છે, અર્થાત્ ઉત્તરના=ઉચ્ચગોત્રના (આશ્રવ છે).
इतिशब्दः पदार्थवाचकः इतिशब्द उत्तरस्य सेवा पानी વાચક–જણાવનાર છે.
પૂર્વે કહેલા સ્વરૂપવાળા નીચગોત્રકર્મના આશ્રવોથી વિપરીત સ્વનિંદા, પરગુણપ્રશંસા, પરસગુણઉભાવન, પરદોષ આચ્છાદન – આ ચાર ઉપરાંત મન-વચન-કાયાથી વિનય કરવામાં તત્પર રહેવું અને ગર્વનો ત્યાગ કરવો એ બે (એમ બધા મળી છે) ઉચ્ચગોત્રકર્મના આશ્રવો છે. (૬-૨૫) __टीकावतरणिका- उक्तं गोत्रम्, आश्रवाधिकार एवायमनुप्रवृत्तः, तत्र समस्तकर्मप्रत्यवसाननिर्दिष्टस्यानुग्राहकसुखव्यवच्छेदकृतोऽन्तरायस्य क आश्रव इति ?, उच्यते
ટીકાવતરણિકાર્ચ–ગોત્ર કહ્યું=ગોત્રના આગ્નવો કહ્યા. આ આમ્રવનો અધિકાર જ ચાલ્યો આવે છે. તેમાં સઘળા કર્મોના અંતે નિર્દિષ્ટ અને અનુગ્રહ કરનાર સુખનો વિચ્છેદ કરનાર અંતરાયકર્મનો આસ્રવ કોણ છે? ઉત્તર આપવામાં આવે છે–
અંતરાયકર્મના આશ્રવોविघ्नकरणमन्तरायस्य ॥६-२६॥ સૂત્રાર્થ– દાનાદિમાં વિઘ્ન કરવો એ ક્રમશઃ દાનાંતરાયાદિના આગ્નવો છે. (૬-૧૬)
