________________
૧૦
श्री तत्वाषिरामसूत्र अध्याय-५ ..... सूत्र-४ टीकावतरणिका- नित्यावस्थितान्यरूपाणीति विशेषाभिधाने विशेषवादमाह
ટીકાવતરણિકાર્થ– ધર્માસ્તિકાય આદિ દ્રવ્યો નિત્ય, અવસ્થિત, અરૂપી છે એવા વિશેષ કથનમાં અપવાદને કહે છે ३पी द्रव्योरूपिणः पुद्गलाः ॥५-४॥ सूत्रार्थ- पुलो ३पी छे. (५-४) भाष्यं- पुद्गला एव रूपिणो भवन्ति । रूपमेषामस्त्येषु वास्तीति रूपिणः ॥५-४॥
ભાષ્યાર્થ– પુદ્ગલો જ રૂપવાળા હોય છે. એમને રૂપ છે, અર્થાત अमनामा ३५ छे. ते. ३५०=३५वा॥ छे. (५-४)
टीका- धर्मादीनां मध्य इति सूत्रसमुदायार्थः । अवयवार्थं त्वाह'पुद्गला एवे'त्यादिना, पुद्गला एव परमाणुप्रभृतयोऽनन्तप्रदेशस्कन्धावसानाः रूपिणो भवन्ति, मूर्तिमत्तया परिणतिमासादयन्ति, न धर्मादयः रूपिणः, व्याचष्टे-'रूपमेषा'मित्यादिना, रूपं मूर्तिः एषां पुद्गलानां परमाण्वादीनां अस्ति विद्यते, षष्ठीप्रदर्शनात् कथञ्चिदभिन्नं, एषु वा पुद्गलेष्वस्तीति, तिलतैलवत् कथञ्चिद्भिनमिति सप्तम्योक्तं, तदेवमेते रूपिणः, नित्यत्वमवस्थितत्वं चैतेषामपि समस्त्येव, सामान्येन तद्भावाव्ययतया न्यूनाधिकत्वाभावेन चेति ॥५-४॥
ટીકાર્થ- ધર્માસ્તિકાય આદિ દ્રવ્યોમાં પુદ્ગલો રૂપી છે એ પ્રમાણે सूत्रनो समुहित अर्थ छ. सवयवार्थने तो भाष्य1२ "पुद्गला एव" ઈત્યાદિથી કહે છે. પરમાણુથી પ્રારંભી અનંતપ્રદેશી ઢંધ સુધીના પુદ્ગલો જ રૂપી હોય છે, અર્થાત્ મૂર્તિ(=આકાર) રૂપે પરિણામને પામે छ. पास्तिया द्रव्यो ३पी नथी. माने 'रूपमेषाम्' इत्याहिथी ४ છે- પરમાણુ આદિ પુગલોને રૂપ છે. અહીં છઠ્ઠી વિભક્તિના કથનથી રૂપ અને પુગલોનો કથંચિ અભેદ જણાવ્યો છે અથવા પુદ્ગલોમાં રૂપ
