________________
૧૨૨
શ્રી તત્ત્વાર્થાધિગમસૂત્ર અધ્યાય-૫ સૂત્ર-૩૧ આ સાત વાક્યોમાં સાત ભંગો પ્રકારો થતા હોવાથી આ સાત વાક્યોને સપ્તભંગી કહેવામાં આવે છે. સંસ્કૃતમાં આ સાત વાક્યોની રચના નીચે મુજબ છે–
સપ્તભંગી (૧) માત્મા ચાન્નિત્ય પ્રવ-આત્મા અપેક્ષાએ નિત્ય જ છે. (૨) માત્મા નિત્ય પર્વ-આત્મા અપેક્ષાએ અનિત્ય જ છે. (૩) માત્મા ચારિત્ર્ય પર્વ, ચાનિત્ય વિ-આત્મા અપેક્ષાએ નિત્ય જ
છે, અપેક્ષાએ અનિત્ય જ છે. (૪) માત્મા વિતવ્ય પર્વ-આત્મા અપેક્ષાએ અવક્તવ્ય જ છે. ) માત્મા નિત્ય પર્વ, અતિવવક્તવ્ય પર્વ-આત્મા અપેક્ષાએ નિત્ય
જ છે, અપેક્ષાએ અવક્તવ્ય જ છે. માત્મા વિનિત્ય પવ, વિક્તવ્ય પર્વ-આત્મા અપેક્ષાએ
અનિત્ય જ છે, અપેક્ષાએ અવક્તવ્ય જ છે. (૭) માત્મા સ્થાન્નિત્ય પર્વ નિત્ય પવ, વક્તવ્ય હવ-આત્મા
અપેક્ષાએ નિત્ય જ છે, અપેક્ષાએ અનિત્ય જ છે, અપેક્ષાએ અવક્તવ્ય જ છે. (૫-૩૧) भाष्यावतरणिका- अत्राह- उक्तं भवता सङ्घातभेदेभ्यः स्कन्धा उत्पद्यन्त इति । तत्कि संयोगमात्रादेव सङ्घातो भवति । आहोस्विदस्ति कश्चिद्विशेष इति । अत्रोच्यते- सति संयोगे बद्धस्य सङ्घातो भवतीति । अत्राह- अथ कथं बन्धो भवतीति । अत्रोच्यते
ભાષ્યાવતરણિતાર્થ–પ્રશ્ન– “સંઘાત ભેદોથી સ્કંધો ઉત્પન્ન થાય છે” એમ (અ.૫ સૂ.૨૬ માં) આપે કહ્યું છે. તેથી શું સંયોગ માત્રથી જ સંઘાત થાય છે કે કોઈ વિશેષ છે?
ઉત્તર-સંયોગ થયે છતે બંધાયેલાનો(=એકત્વ પરિણામને પામેલાનો). સંઘાત થાય છે. પ્રશ્ન- હવે બંધ કેવી રીતે થાય છે? અહીં ઉત્તર કહેવાય છે
