________________
૨૧
સૂત્ર-૧૧ શ્રી તત્ત્વાર્થાધિગમસૂત્ર અધ્યાય-૪
भाष्यावतरणिका- अत्राह- उक्तं भवता देवाश्चतुर्निकाया दशाष्टपञ्चद्वादशविकल्पा इति, तत् के निकायाः के चैषां विकल्पा इति । अत्रोच्यते- चत्वारो देवनिकायाः । तद्यथा- भवनवासिनो व्यन्तरा ज्योतिष्का वैमानिका इति ॥ तत्र
ભાષ્યાવતરણિકાર્થ– પ્રશ્ન- દેવોના ચાર નિકાયો અનુક્રમે દશ, આઠ, પાંચ અને બાર ભેટવાળા છે એમ આપે કહ્યું છે. તેથી તે નિકાયો કયા છે અને એમના ભેદો કયા છે?
ઉત્તર–દેવનિકાયો ચાર છે. તે આ પ્રમાણે- ભવનવાસીઓ, વ્યંતરો, જ્યોતિષ્કો અને વૈમાનિકો. તેમાં–
टीकावतरणिका- सूत्रान्तरसम्बन्धार्थमाह-'अत्राहे'त्यादि 'देवाश्चतुर्निकाया' इत्युक्तमध्यायादौ, तथा 'दशाष्टपञ्चद्वादशविकल्पा' इत्येतच्च, तत् के निकायास्तेषां के वा विकल्पा भेदा दशादय इति, अत्रोच्यते इति प्रश्नसमाधिः, चत्वारो देवनिकायाः, क एते इत्याह-'तद्यथा भवनवासिनो' इत्यादि ॥ तत्र
ટીકાવતરણિકાર્થ– અન્ય સૂત્રનો સંબંધ કરવા માટે કહે છે. અહીં પ્રશ્નકાર કહે છે કે- આપે પ્રસ્તુત અધ્યાયના પ્રારંભમાં “દેવો ચાર નિકાયના છે” એમ કહ્યું છે. તથા દેવોના અનુક્રમે દશ, આઠ, પાંચ અને બાર ભેદો છે. (૪-૩) એમ પણ કહ્યું છે. તેથી નિકાયો કયા કયા છે? અને તેમના દશ વગેરે ભેદો કયા છે?
ગોવ્યો એ વચન પ્રશ્નના સમાધાન રૂપ છે. દેવનિકાયો ચાર છે. એ ચાર નિકાયો કયા છે એવા પ્રશ્નના ઉત્તરને કહે છે- “તથા અવનવાસિનો” રૂત્યાદિ, ભવનવાસી, વ્યંતર, જ્યોતિષ્ક અને વૈમાનિક એ ચાર નિકાયો છે. તેમાં ભવનપતિનિકાયના દશ ભેદોના નામો અવનવાસિનો-સુર-ના-વિદ્યુત-સુપ-નિ-વાત
સ્વનિતો-તપ-નિવમીરા: ૪-૨
