________________
૧૧૬
શ્રી તત્ત્વાર્થાધિગમસૂત્ર અધ્યાય-૪ સૂત્ર-૪૧-૪૨ ટીકાર્થ– જઘન્ય આયુષ્યને કહે છે. ત્રીજા સનકુમાર કલ્પમાં જઘન્ય સ્થિતિ બે સાગરોપમ છે. (૪-૪૦)
ધિ ૨ ૪-૪ સૂત્રાર્થ–મહેન્દ્રમાં જઘન્ય સ્થિતિ સાધિક બે સાગરોપમ છે. (૪-૪૧) भाष्यं- माहेन्द्रे जघन्या स्थितिरधिके द्वे सागरोपमे ॥४-४१॥ ભાષ્યાર્થ–મહેન્દ્રમાં જઘન્ય સ્થિતિ સાધિકબે સાગરોપમ છે. (૪-૪૧) टीका- एतद् व्याचष्टे-माहेन्द्रे कल्पे जघन्या स्थितिः, किमित्याहધ કે સારોપને તિ I૪-૪શા ટીકાર્થ– જઘન્ય આયુષ્યને કહે છે- માહેંદ્ર કલ્પમાં જઘન્ય સ્થિતિ સાધિક બે સાગરોપમ છે. (૪-૪૧) પરત પરતઃ પૂર્વો પૂર્વાનારા ૪-૪રા
સૂત્રાર્થ– મહેન્દ્ર પછીના દેવલોકમાં પોતપોતાની પૂર્વના દેવલોકની ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ પ્રમાણે જઘન્ય સ્થિતિ છે. (૪-૪૨)
भाष्यं- माहेन्द्रात्परतः पूर्वा परानन्तरा जघन्या स्थितिर्भवति । तद्यथामाहेन्द्रे परा स्थितिविशेषाधिकानि सप्त सागरोपमाणि सा ब्रह्मलोके जघन्या भवति । ब्रह्मलोके दश सागरोपमाणि परा स्थिति सा लान्तके जघन्या । एवमासर्वार्थसिद्धादिति । (विजयादिषु चतुर्पु परा स्थितिस्त्रयस्त्रिंशत्सागरोपमाणि सा त्वजघन्योत्कृष्टा सर्वार्थसिद्ध इति) ॥४-४२॥
ભાષ્યાર્થ– મહેન્દ્ર પછી પૂર્વેની ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ પછી પછીની જઘન્ય સ્થિતિ છે. તે આ પ્રમાણે- માહેન્દ્રમાં ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ વિશેષાધિક સાત સાગરોપમ છે, તે સ્થિતિ બ્રહ્મલોકમાં જઘન્ય છે. બ્રહ્મલોકમાં ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ ૧૦ સાગરોપમ છે, તે સ્થિતિ લાંતકમાં જઘન્ય છે. એ પ્રમાણે સર્વાર્થસિદ્ધ સુધી જાણવું.
(વિજયાદિ ચારમાં ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ ૩૩ સાગરોપમ છે, તે અજઘન્ય અનુત્કૃષ્ટ સ્થિતિ સર્વાર્થસિદ્ધમાં છે.) (૪-૪૨)
