________________
શ્રી તત્ત્વાર્થાધિગમસૂત્ર અધ્યાય-૨
टीकावतरणिका - उक्तान्युद्देशतः शरीराणि, एषां च
ટીકાવતરણિકાર્થ— નામનો નિર્દેશ કરીને શરીરો કહ્યાં. એ પાંચ
સૂત્ર-૪૫
૧૩૧
શરીરોમાનું–
કાર્મણ શરીર ઉપભોગથી રહિત છે–
निरुपभोगमन्त्यम् ॥२-४५॥
सूत्रार्थ - अंत्य = डार्मशशरीर उपभोगथी रहित छे. (२-४५) भाष्यं - अन्त्यमिति सूत्रक्रमप्रामाण्यात्कार्मणमाह- तन्निरुपभोगम् । न सुखदुःखे तेनोपभुज्येते, न तेन कर्म बध्यते, न वेद्यते, नापि निर्जीर्यत इत्यर्थः । शेषाणि तु सोपभोगानि । यस्मात्सुखदुःखे तैरुपभुज्येते कर्म बध्यते वेद्यते निर्जीर्यते च तस्मात्सोपभोगानीति ॥२-४५॥
ભાષ્યાર્થ— અન્ય એવા શબ્દથી સૂત્રમાં કહેલ ક્રમ પ્રમાણે કાર્યણ શરીરને કહે છે—
તે (કાર્મણશરીર) ઉપભોગથી રહિત છે. તે સુખદુઃખનો ઉપભોગ કરતું નથી. તેનાથી કર્મ બંધાતુ નથી, વેદાતું નથી, અને કર્મની નિર્જરા પણ થતી નથી. બાકીના શરીરો તો ઉપભોગ સહિત છે. કેમકે તેમનાથી સુખ-દુ:ખનો ઉપભોગ કરાય છે. કર્મ બંધાય છે, વેદાય છે અને નિર્જરા राय छे. (२-४५)
टीका - तदिन्द्रियाद्यभावादिति सूत्रसमुदायार्थः । अवयवार्थं त्वाह 'अन्त्य' मित्यादिना अन्ते भवमन्त्यमिति सूत्रक्रमप्रामाण्यात् उपन्याससूत्रमधिकृत्य कार्मणमाह, औदारिकवैक्रियाहारकतैजसकार्मणानि शरीराणीतिसूत्रपाठात्, ‘तन्निरुपभोगं' कार्मणं, किमुक्तं भवतीत्याह-न सुखदुःखे तेनोपभुज्येते कार्मणेन, असङ्ख्येयसामयिकत्वात् तत्सुखाद्युपभोगस्य, तस्य चतुःसमयपरे विग्रह एव भावात्, तथा तेन न कर्म बध्यते, अभिव्यक्तकर्मबन्धकारणाभावात् हिंसाद्ययोगात्, एवं न च वेद्यते, विशिष्टानुभावेन, कर्मविग्रहस्याल्पकालत्वात्, उदीरणाद्ययोगात्
