________________
८८
શ્રી તત્ત્વાર્થાધિગમસૂત્ર અધ્યાય-૨
सूत्र-३१
गत्या गतः उपपत्तिदेशं प्राप्तः 'कथं पुनर्जायते' केन प्रकारेण पुनः प्रादुर्भवतीति प्रश्ने सत्याह-'अत्रोच्यते, उपपातक्षेत्रं' जन्मस्थानं 'स्वकर्मवशात्' पूर्वोपात्तकर्मसामर्थ्येनैवायाते, नेश्वरादिवशेन, किमित्याह 'शरीरार्थ' औदारिकादिशरीरनिष्पादनाय 'पुद्गलग्रहणं करोति'
औदारिकादिशरीरप्रायोग्यद्रव्यादानं करोति, अथ कथमज्ञः सन् तथा करोतीत्याह-'सकषायत्वा'दित्यादि, सकषायत्वात् कारणाज्जीवः कर्मयोग्यान् मनुष्यादिभावेन निर्वर्तनीयस्य कर्मण (योग्यान्-)उचितान् पुद्गलानादत्ते-गृह्णाति, इतिशब्दः हेतौ, अतः कर्मणः तत्स्वभावतया अधिकृतपुद्गलग्रहणं करोति, तथा 'काय(शरीर)वाङ्मनप्राणापानाः पुद्गलानाम् (५-१९) उपकार इति वक्ष्यति, एवं 'नामप्रत्ययाः सर्वतो योगविशेषाद्-(८-२५)इति वक्ष्यते, इत ऊर्ध्वं, 'तज्जन्मे'त्यादि, यत्तदित्थं न्यायसिद्धं शरीरार्थं पुद्गलग्रहणं तज्जन्मेति, तदेवं जायत इति, तच्च त्रिविधं जन्म, 'तद्यथे'त्युपन्यासार्थः,
सतर्थ- अत्राह त्याहि ५।अन्यसूत्रना संांधने જણાવનારો છે.
પ્રશ્ન– આ અવસરે પ્રશ્નકાર પ્રશ્ન કરે છે કે, મરણ થયે છતે અવિગ્રહ કે વિગ્રહગતિથી ઉત્પત્તિસ્થાને ગયેલો જીવ કેવી રીતે જન્મ पामेछ?
ઉત્તર-મરણ પામેલો જીવ પૂર્વે બાંધેલા કર્મના સામર્થ્યથી જન્મસ્થાને જાય છે, નહિ કે ઈશ્વરાદિના સામર્થ્યથી. જન્મસ્થાને ગયેલો જીવ ઔદારિક વગેરે શરીરને બનાવવા માટે ઔદારિક આદિ શરીરને યોગ્ય द्रव्याने (=पुलोन) As ४३ छ.
प्रश्न- ( quते. ®qwi विया२शस्ति ५४ होती. नथी. मेथी) અજ્ઞાન હોવા છતાં તે પ્રમાણે(=શરીરને યોગ્ય પુદ્ગલોનું ગ્રહણ) શા भाटे ४३ छ ?
