________________
५२
षड्दर्शनसमुच्चयः मौका
कार्य चेदं, तस्माडुद्धिमत्पूर्वकम् । यश्चास्य बुद्धिमान्स्रष्टा, म ईश्वर एवेत्यन्वयः । व्यतिरेके गगनम् । न चायमसिद्धो हेतः, भूभूधरादौनां खखकारणकलापजन्यवेनाक्यवितथा वा कार्यत्वस्य जगति सुप्रसिद्धवान् । नापि विरुद्धो ऽनेकान्निको वा, 5 विपञ्चादत्यन्तं व्यावृत्तत्वात् । नापि कालात्ययापदिष्टः, प्रत्यक्षागमावाध्यमानसाध्यधर्मधर्मिविषये हेतोः प्रवर्तनात् । नापि प्रकरणसमः, तत्प्रतिपन्थिपदार्थस्वरूपममर्थनप्रथित प्रत्यनुमानोदयाभावात् ॥ अथ निर्वतात्मवदनरौरत्वादेव न संभवति
सृष्टिसंहारकर्तेश्वर इति प्रत्यनुमानोदयात्कथं न प्रकरणसम 10 इति चेत् । उच्यते । अत्र त्वदौयानुमाने माध्यमान ईश्वरो धर्मों त्वया प्रतीतो ऽप्रतीतो वाभिप्रेयते । अप्रतीतश्चेत्, तदा त्वत्परिकल्पितहेतोराश्रयामिद्धिदोषः प्रसज्येत । प्रतीतश्चेत्, तर्हि येन प्रमाणेन प्रतीतस्तेनैव स्वयमुद्भावितनिजतनुरपि किमिति नान्युपेयत इति कथमशरोरत्वम् । ततो न प्रकरण15 ममदोषता हेतोः, अतः साधूक "सृष्टिसंहारकृच्छिव” इति ।
तथा विभुराकाशवत्मर्वजगड्यापकः । नियतैकस्थानवतित्वे यनियतप्रदेशवर्तिनां पदार्थानां प्रतिनियतयथावनिर्माणानुपपत्तेः । न टेकस्थानस्थितः कुम्भकारो ऽपि दूरतरघटादिघटनावां
व्याप्रियते । तस्मादिभुः ॥ तथा नित्यैकसर्वज्ञः । नित्यञ्चासावेकच 20 नित्यैकः स चासौ सर्वज्ञश्चेति विशेषएचवसमासः । तप नित्यो ऽप्रत्युतानुत्पवस्थिरैकरूपः कूटस्थः । ईश्वरस्य अनित्यत्वे पराधौनोत्पत्तिमव्यपेक्षया कृतकत्वप्राप्तिः। खोत्यत्तावपेचितपर
