________________
નેટે અને વિચારણા.
સિદ્ધાન્ત છે. એ સિદ્ધાન્તને યથાર્થ રીતે જાણનાર વસ્તુમાં જુદી જુદી અપેક્ષાએ રહેલ અનેક-તમામ ધર્મોનું નિરીક્ષણ કરી શકે છે. ગમે તેવા વાંધા ભરેલા વાદ-વિવાદનો ઉકેલ સ્યાદ્વાદથી આણું શકાય છે. તેથી આનું બીજું નામ અનેકાન્તવાદ ” પણ છે. જેનોમાં એ વિષયના સેંકડે ગ્રંથ છે; પણ વર્તમાનમાં તેના ઊંડા અભ્યાસીઓ વિરલ છે. બધા ધર્મોને સમન્વય કરવા તથા સાચું તત્ત્વ જાણવા માટે દરેકે સ્યાદ્વાદનું અવલંબન લેવું જોઈએ.
(૨ ) -૪ વિજ્ઞાન..... અહિં “વિજ્ઞાન સારસ્વ ને અર્થ બેસતું નથી, એના બદલે વિજ્ઞાનર્વસ્વ. પાઠ ઠીક લાગે છે.
( ૩) ૩-૭ ની વા..જેન વાણી એટલે શ્રુતજ્ઞાન. જૈન સિદ્ધાન્તની દષ્ટિએ જ્ઞાનમય કે જ્ઞાન દેનારી કોઈ દેવલોકની વિશિષ્ટ દેવી નથી. તીર્થંકરની વાણને જ (શ્રુતજ્ઞાન અથવા વાણીવાળા શાસ્ત્રને) જેને “સરસ્વતી કહે છે. તેથી આ ગ્રંથના કર્તાએ મંગલમાં તેની ઉપાસના-સ્તુતિ કરી છે.
૪–૭ મસ્તિી ..... અહિ મસ્ત અને વાચ એમ બે શબ્દ છે. વ્યક્તિ ને અર્થ પ્રદેશ (ભાગ) છે. પ્રદેશ એટલે જેના બે ભાગ ન થઈ શકે એ નાનામાં નાનો ભાગ. અને વાંચ ને અર્થ થાય છે જથ્થ-સમૂહ. અર્થાત જે અનેક પ્રદેશોનો જ હોય ત્યાં
અસ્તિકાય શબ્દ વપરાય છે. કાળમાં તે નથી માટે તેમાં ‘અસ્તિકાય” શબ્દ વપરાય નહિ.
: ૩પ :
