________________
૧૨૧. ક્ષણિક પર્યય કહે સુષિમ
મનુષ્યાદિક સ્કૂલરે_બહુલકા ભાવાર્થ-વર્તમાને વર્તતે પિતાને અનુકુળ અર્થ ભાસે તે જુસુત્રનય કહેવાય છે તેના બે ભેદ (૧) સૂક્ષ્મ સજી સૂત્ર તે ક્ષણિક પર્યાયને માને અને (૨) સ્થૂલ ત્રાજુસુત્ર તે મનુષ્પાદિકભવ આમી પર્યાય સ્કુલપણે માને છે. (૧૩)
વિવેચન-હવે ચોથે રાજુસૂત્ર નય કહે છે. ત્રાજુસૂત્ર નય નિશ્ચયપણે ભૂત ભવિષ્યથી રહિત કેવળ વર્તમાનકાળને જ સ્વિકાર કરે છે. તેમાં પણ પિતાના આત્માને અનુકૂળ કાર્યના પ્રત્યયને માને છે. પણ પર પ્રત્યયને માને નહિ. તેના બે ભેદ કહ્યા છે (૧) સૂક્ષ્મ કાજુ સૂત્ર એટલે તે સૂક્ષ્મ પર્યાયને માને છે. કેમકે આ નયની અપેક્ષાએ સર્વ પર્યાય ક્ષણિક છે ઉત્પાદ, ચય અને ધ્રુવ દરેક પદાર્થમાં ક્ષણે ક્ષણે થાય છે અને તેથી વર્તમાન કાળે જે પર્યાયની સ્થિતિ વતતિ હોય તેને આ નય ગ્રહણ કરે છે. અન્યની અપેક્ષાથી અવસ્થાન્તરને ભેદ હોવાથી નિજ વર્તમાન પણે તે પર્યાયની ક્ષણિક સ્થાયિકતા માનવી
એજ ઉચિત છે માટે જે પર્યાય વર્તમાન કાળે વર્તતે હોય તે જ અનુકૂળ વર્તમાન પર્યાયને ગ્રહણ કરે તે
