________________
- ભાવાર્થ–દ્વવ્યાર્થિકને ચે ભેદ કપાધિના કારણને લીધે અશુદ્ધ કહ્યા છે જેમ ક્રોધાદિક ના કારણે આત્મા કર્મ ભાવમય જણાય છે તેમ એટલે ક્રોધી કહેવાય છે. [૧]
વિવેચન–-દવ્યાર્થિક નયને ચે ભેદ કપાધિ સહિત આત્મિક દ્રવ્ય હોય તેને કહે છે. જ્યારે આત્મા કર્મને ગ્રહણ કરે છે. ત્યારે તે કર્મોપાધિ સહિત કહેવાય છે અને કર્મના સંગથી આત્મિક દ્રવ્યમાં અશુધ્ધતા ઉત્પન્ન થાય છે. આવી કપાધિ સહિત થએલી જે આત્મિક દ્રવ્યની અશુધ્ધતા તે દ્રવ્યાર્થિકને ચે ભેદ કહે છે. આ ચેથા ભેદનું લક્ષણ એવું છે કે જેમ આત્મા કર્મભાવ મય થાય છે એટલે કર્મની પ્રકૃતિ આત્મ પ્રદેશ સાથે એકત્ર થાય છે ત્યારે આત્મા તાદ્શરૂપ અર્થાત્ કર્મ સ્વરૂપ દેખાય છે. કંપની કર્મ પ્રકૃતિના ઉદયથી આમા ક્રોધી કહેવાય છે, માન કર્મના ઉદયથી જીવ માની કહેવાય છે એવી જ રીતે જે વખતે જે દ્રવ્ય જે ભાવથી પરિ
ત થઈ જાય છે તે વખતે તે દ્રવ્ય તભાવ પ સમજો જોઈએ. જેમકે અગ્નિમાં પડેલું લેટું અગ્નીની સાથે એકરૂપ થાય છે ત્યારે તે લોઢાને પણ અગ્નિ કહેવામાં આવે છે, તેમ આત્મા કર્મોના ઊદય અનુસાર કેધી, વિષયી, એમ જુદી જુદી રીતે કહેવાય છે. અને આવાજ કારણ સર આત્મિક દ્રવ્યના આઠ કર્મની ઉપાધીથી આઠ ભેદ કહ્યા છે. ૧]
