________________
૨૦૫
દ્રવ્ય-ગુણ-પથાર્યનો રાસ + ટબો (૮/૧૩)]
સિદ્ધસેન પ્રમુખ ઈમ કહઈ રે, પ્રથમ દ્રવ્યનય તીન; તસ ઋજુસૂત્ર ન સંભવઈ રે, દ્રવ્યાવશ્યક લીન રે ૮/૧all (૧૨૧) પ્રાણી. હિવઈ સિદ્ધસેનદિવાકર, મલ્લવાદી પ્રમુખ તકવાદી આચાર્ય ઈમ કહઈ છઇ, જે પ્રથમ (તીનક) ૩ નય - (૧) નૈગમ, (૨) સંગ્રહ, (૩) વ્યવહાર લક્ષણ, તે દ્રવ્યનય કહિયઈ. (૧) ઋજુસૂત્ર, (૨) શબ્દ, (૩) સમભિરૂઢ, (૪) એવંભૂત - એ ૪ નય પર્યાયાર્થિક કહિયઇં. દ્રવ્યર્થમતે - “સર્વે પર્યાયા: વ7 વન્વિતા |
સત્યે તેપ્ટન્વય દ્રવ્ય પદનાવિષ દેમવત્ |ો' ( ) पर्यायार्थमते - “द्रव्यं पर्यायेभ्योऽस्ति नो पृथक ।
યર્નરર્થક્રિયા દ્રષ્ટાં નિત્યં ત્રોપયુતે ?” ( ) इति द्रव्यार्थ-पर्यायार्थनयलक्षणाद् अतीतानागतपर्यायप्रतिक्षेपी ऋजुसूत्रः शुद्धमर्थपर्यायं मन्यमानः कथं द्रव्यार्थिकः स्याद् ? इत्येतेषामाशयः।
(તસત્ર) તે આચાર્યનઈ મતઈ ઋજુસૂત્રનય દ્રવ્યાવશ્યકનઈ વિષઇ લીન ન સંભવઈ.
तथा च - '"उज्जुसुअस्स एगो अणुवउत्तो आगमओ एगं दव्यावस्सयं, पुहत्तं णेच्छइ" (અનુસૂ.૧૫) રૂતિ સનુ કારસૂત્રવિરોધ
(૧) વર્તમાનપર્યાયાધરરૂપ દ્રવ્યાંશ, (૨) પૂર્વાપર પરિણામસાધારણઊર્ધ્વતાસામાન્ય દ્રવ્યાંશ, (૩) સાશ્યાસ્તિત્વરૂપ-તિર્યસામાન્ય દ્રવ્યાંશ – એહમાં એકઈ પર્યાયનય ન માનશું, તો ઋજુસૂત્ર પર્યાયનય કહેતાં, એ સૂત્ર કિમ મિલઇ ?
તે માટઇં “ક્ષણિકદ્રવ્યવાદી સૂક્ષ્મ ઋજુસૂત્ર, તત્તદ્વર્તમાનપર્યાયાપન્નદ્રવ્યવાદી સ્કૂલ ઋજુસૂત્ર દ્રવ્યનય કહવો” - ઇમ સિદ્ધાન્તવાદી કહઈ છઇ. ___ “अनुपयोगद्रव्यांशमेव सूत्रपरिभाषितमादायोक्तसूत्रं तार्किकमतेनोपपादनीयम् इत्यस्मदेकपरिशीलितः પ્રસ્થા ” fl૮/૧૭ll.
૧ મો.(૧)માં ‘દ્રવ્યર્થનય' પાઠ. | ‘સન્ચ પદ પુસ્તકાદિમાં નથી. કો.(૯+૧૨+૧૩)+સિ.પા) માં છે. ધ.માં ‘(તૈપુ) તેષ..પાઠ છે. આ.(૧)માં
‘તૈધ્વરિ દ્રવ્ય પાઠ. 1, 8નુસૂત્રીવાડનુયુ છ દ્રવ્યાવરથમ, પૃથર્વ નેતા ૬ મુદ્રિત રાસ + હસ્તપ્રતોમાં ‘ને ઉભુવન્ને ' પાઠ. છે મુદ્રિત પુસ્તકમાં “..ધારાંશદ્ર..” પાઠ છે. કો.(૧૨+૧૩)પા. પ્રત મુજબ પાઠ અહીં લીધેલ છે. જ શાં.માં “પર્યાયનતિર્યક’ અશુદ્ધ પાઠ. * લી.(૩)માં “ન' નથી.
કો.(૧૨+૧૩) + લા.(૨)માં ‘દ્રવ્યન’ પાઠ. પુસ્તકોમાં “નય' પાઠ.
