________________
સમયસાર : આત્મખ્યાતિ
जो समयपाहुडमिणं पडिहूणं अत्थतच्चदो गाउं । अत्थे ठाही चेया सो होही उत्तमं सोक्खं ॥४१५॥ સમયપ્રાભૃત આ જે પઢી, અર્થ - તત્ત્વથી જાણી જ;
અર્થે ઠરશે ચેતા જ તેનું ઉત્તમ સૌખ્ય હોશે જ. ૪૧૫ અર્થ - આ સમયપ્રાભૂતને પઠીને, અર્થ - તત્ત્વથી જાણીને, જે ચેતયિતા અર્થમાં સ્થિતિ કરશે, તે ઉત્તમ સૌખ્ય હોશે. ૪૧૫
आत्मख्याति टीका यः समयप्राभृतमिदं पठित्वा अर्थतत्त्वतो ज्ञात्वा ।
अर्थे स्थास्यति चेतयिता स भविष्यत्युत्तमं सौख्यं ॥४१५॥ यः खलु समयसारभूतस्य भगवतः परमात्मनोऽस्य विश्वप्रकाशकत्वेन विश्वसमयस्य प्रतिपादनात् स्वयं शब्दब्रह्मायमाणं शास्त्रमिदमधीत्य, विश्वप्रकाशनसमर्थपरमार्थभूतचित्प्रकाशरूपं परमात्मानं निश्चियन् अर्थतस्तत्त्वतश्च परिच्छिद्य, अस्यैवार्थभूते भगवति एकस्मिन् पूर्णे विज्ञानघने परमब्रह्मणि सरिंभेण स्थास्यति चेतयिता, स साक्षात्तत्क्षणविजृभमाणचिदेकरसनिर्भरस्वभावसुस्थितनिराकुलात्मरूपतया परमानंदशब्दवाच्यमुत्तममनाकुलत्वलक्षणं सौख्यं स्वयमेव भविष्यति ॥४१५।।
આત્મખ્યાતિ ટીકાર્ય જે નિશ્ચય કરીને - સમયસારભૂત આ ભગવંત પરમાત્માના વિશ્વપ્રકાશકપણાએ કરીને વિશ્વ સમયના પ્રતિપાદન થકી સ્વયં શબ્દ બહ્મરૂપ થઈ રહેલા આ શાસ્ત્રને અધ્યયન કરી, વિશ્વપ્રકાશનમાં સમર્થ પરમાર્થભૂત ચિત્રકાશરૂપ પરમાત્માને નિશ્ચિત કરતો અર્થથી અને તત્ત્વથી પરિચ્છેદીને, આના જ અર્થભત ભગવત એક પૂર્ણ વિજ્ઞાનઘન પરમ બ્રહ્મમાં સવરંભથી ચેતયિતા સ્થિતિ કરશે. તે સાક્ષાત તક્ષણ વિભ્રંભમાણ ચિદેકરસનિર્ભર સ્વભાવમાં સુસ્થિત નિરાકુલ આત્મરૂપતાએ કરીને “પરમાનંદ' શબ્દથી વાચ્ય ઉત્તમ અનાકલત્વ લક્ષણવાળું સૌખ્ય સ્વયમેવ થશે. ૪૧૫
आत्मभावना -
जौ - यः -8 समयपाहुडमिणं पडिहूणं - समयप्राभृतमिदं पठित्वा - समय प्राकृत भी पहीन, अर्थतच्चदो णाउं . अर्थतत्त्वतो ज्ञात्वा - अर्थ - तत्पथी तीन, चेया - चेतयिता - येतयिता - येतनारी - अनुभवनारी येतन माला अत्थे ठाही - अर्थे स्थास्यति - अर्थभा स्थिति ४२शे, सो - सः - ते उत्तमं सोक्खं होही - उत्तमं सौख्यं भविष्यति - उत्तम सौम्य - सुमोशे. ॥ इति गाथा आत्मभावना ।।४१५|| यः खलु - हे ५३५२ ! निश्चये रीने समयसारभूतस्य भगवतः परमात्मनोऽस्य विश्वप्रकाशकत्वेन - समयसारभूत मा भगवत परमात्मान। विश्वमश५९॥ 3 री विश्वसमयस्य प्रतिपादनात् - विश्वसभयन प्रतिपाइनने बीय स्वयं शब्दब्रह्मायमाणं शास्त्रमिदमधीत्य - स्वयं शब्द ब्रह्मायभा - २०६ ३५ २६ २jा शास्त्र अध्ययन शने - सल्यासाने - विश्वप्रकाशनसमर्थपरमार्थभूतचित्प्रकाशरूपं परमात्मानं निश्चिन्वन् - विश्वमशन समर्थ परमार्थभूत यित प्रश३५ ५२मात्माने निश्चित उरतो, अर्थतस्तत्त्वतच्च परिच्छिद्य - अर्थथा भने तत्वथी परिछी अस्यैवार्थभूते भगवति एकस्मिन् पूर्ण विज्ञानघने परमब्रह्मणि सरिंभेण चेतयिता - येतायता - येतनारी येतन मामा भेना ४ अर्थभूत भगवत मे पूर्ण विशानधन ५२मा सरिमयी स्थिति ४२स . ते साक्षात् तत्क्षणविज्जभमाणचिदेकरसनिर्भरस्वभावसुस्थितनिराकुलात्मरूपतया - सातत्यक्ष विठूममा - qual - Gaसायमान - वि४ि२ नि २ स्खलामा सुस्थित निरास मात्म३५ता परीने परमानंदशब्दवाच्यमुत्तममनाकुलत्वलक्षणं सौख्यं स्वयमेव भविष्यति - '५२मानह' शथी पाय उत्तम मानसत्व क्ष सौम्य स्वयमेव थशे. ॥ इति 'आत्मख्याति' आत्मभावना ||४१५||
७es