Page Text
________________
સમયસાર : આત્મખ્યાતિ
એમ ફુટપણે હિંસા અધ્યવસાય જ હિંસા એમ આવ્યું -
अज्झवसिदेण बंधो सत्ते मारेउ मा व मारेउ ।
एसो बंधसमासो जीवाणं णिच्छयणयस्स ॥२६२॥ સત્ત્વો મારો મા મારો ખરે ! રે, અવ્યવસિતથી બંધ; બંધ સમાસ જ આ જીવો તણો રે, નિશ્ચયનય સંબંધ... અજ્ઞાની બાંધે છે બંધને રે. ૨૬૨
અર્થ - અધ્યવસિતથી બંધ છે, સત્ત્વોને મારો વા મ મારો, આ જીવોનો બંધસમાસ નિશ્ચયનયના અભિપ્રાય છે. ૨૬૨
आत्मख्याति टीका પર્વ દિ હિંસાધ્યદ્રીય પર્વ હિંસૈયાયાત -
अध्यवसितेन बंधः सत्त्वान् मारयतु मा वा मारयतु ।
__एष बंधसमासः जीवानां निश्चयनयस्य ॥२६२॥ परजीवानां स्वकर्मोदयवैचित्र्यवशेन प्राणव्यपरोपः कदाचिद् भवतु कदाचिन्मा भवतु । य एव हिनस्मीत्यंहकाररसनिर्भरो हिंसायामध्यवसायः स एव निश्चयतस्तस्य बंधहेतुः, निश्चयेन परभावस्य प्राणव्यपरोपस्य परेण कर्तुमशक्यत्वात् ॥२६२।।
આત્મખ્યાતિ ટીકાર્ય પર જીવોનો સ્વકર્મોદય વૈચિત્ર્ય વશથી પ્રાણવ્યપરોપ કદાચિત હો, કદાચિત મ હો, જે જ આ હું હિંસુ છું એવો અહંકારરસ નિર્ભર હિંસામાં અધ્યવસાય, તે જ નિશ્ચયથી તેનો બંધ હેતુ છે - નિશ્ચયથી, પરભાવનું – પ્રાણવ્યપરોપનું પરથી કરવાનું અશક્યપણું છે માટે. ૨૬ર
અમૃત જ્યોતિ' મહાભાષ્ય સર્વ જીવો જીવિતને ઈચ્છે છે, મરણને ઈચ્છતા નથી, એ કારણથી પ્રાણીનો ભયંકર વધ નિગ્રંથે તજવો.” - શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર, અં. (૩૭), ૬૦
એમ ઉપરમાં અધ્યવસાયને જ બંધકારણ નિરૂપણ કર્યું, તે પરથી હિંસા અધ્યવસાય એ જ હિંસા - “હિંસાથ્યવસાય ઇવ હિંસા' એમ આવ્યું, એમ અત્ર સ્પષ્ટ કથન કર્યું છે - પોતાથી પર એવા પર જીવોનો સ્વ કર્મોદયના વૈચિત્ર્ય વશથી - “ વૈવિવશેન'- પોતાના કર્મના ઉદયના
માનવના :
પર્વ હિંસાધ્યવસાય ઇવ હિંસેલ્યા ત - એમ હિંસા અધ્યવસાય જ હિંસા એમ આવ્યું - ગMવતિર્તન : . અધ્યવસિતથી - અધ્યવસાયથી બંધ છે - સર્વાન માયા માં વા મરયા - સત્ત્વોને મારો વા મ મારો, Us - આ નિશ્ચયનયચ નિશ્ચયનયના મતે નીવાનાં વંધનમ: જીવોનો બંધ સમાસ - બંધ સંક્ષેપ છે. || રતિ નાથા आत्मभावना ॥२६२|| પર નીવાનાં હૃદયવૈવિશેન - પર જીવોનો સ્વકર્મોદય વૈચિત્ર્ય વશે કરીને - પોતાના કર્મના ઉદયના વિચિત્રપણાએ વશ કરીને પ્રણવ્યપરો : દ્િ ભવતુ વિન્મ થવા - પ્રાણવ્યપરોપ - પ્રાણનું હરાવું કદાચિત હો, કદાચિત મ હો, વ - જે જ દિનણ રૂતિ સદંવાસ નિર્જરી હિંસામાં ગષ્યવસાય: - હું હિંસુ છું એવો અહંકાર રસ નિર્ભર હિંસામાં અધ્યવસાય, વ - તે જ નિશ્ચયતતી કંઘહેતુઃ - નિશ્ચયથી તેને બંધહેતુ છે, શાને લીધે ? નિશ્ચયેન પરમાવસ્ય પ્રવ્યપરોપસ્ય રેખ કર્તમવિશ્વવત્ - નિશ્ચયથી પરભાવ એવા પ્રાણવપરોપના - પ્રાણહરણના પરથી કરવાના અશક્યપણાને લીધે. || ત “ગાભાતિ' માભાવના //ર૬રા.
૪૨૬.
| SR No. | 022416 |
| Book Title | Samaysara Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhagwandas Mansukhbhai Mehta |
| Publisher | Shrimad Rajchandra Ashram |
| Publication Year | |
| Total Pages | 952 |
| Language | Sanskrit, Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati & Book_Devnagari |
| File Size | 26 MB |