________________
સમયસાર : આત્મખ્યાતિ
मा मध्यवसाय सशान भ ? त -
आउक्खयेण मरणं जीवाणं जिणवरेहिं पण्णत्तं । आउं ण हरेसि तुमं कह ते मरणं कयं तेसिं ॥२४८॥ आउक्खयेण मरणं जीवाणां जिणवरेहिं पण्णत्तं । . ..
आउं न हरंति तुहं कह ते मरणं कयं तेहिं ॥२४९॥ આયુક્ષયથી મરણ જીવો તણું રે, પ્રજ્ઞપ્ત જિનવરે એમ; આયુ ન હરતો તું તો તેમનું રે, મરણ કર્યું તેં કેમ?... અજ્ઞાની બાંધે છે બંધને રે. ૨૪૮ આયુક્ષયથી મરણ જીવો તણું રે, પ્રશખ જિનવરે એમ; આયુ તુજ ન હરે તે તેહથી રે, મરણ કરાયું કેમ?... અજ્ઞાની બાંધે છે બંધને રે. ૨૪૯
अर्थ - मायुक्षयथा पोर्नु भ२९५ नवरोथी प्रशत (५३पित) छ, तुं मायु नथी डरतो, (a) ત્યારથી તેઓનું મરણ કેમ કરાયું? ૨૪૮ ,
આયુક્ષયથી જીવોનું મરણ જિનવરોથી પ્રાપ્ત (પ્રરૂપવામાં આવેલું) છે, તેઓ હારું આયુ નથી હરતા, (તો) હારૂં મરણ તેઓથી કેમ કરાયું? ૨૪૯
आत्मख्याति टीका कथमयमध्यवसायोऽज्ञानं ? इति चेत् - आयुःक्षयेण मरणं जीवानां जिनवरैः प्रज्ञप्तं । आयु न हरसि त्वं कथं त्वया मरणं कृतं तेषां ।।२४८।। आयुःक्षयेण मरणं जीवानां जिनवरैः प्रज्ञप्तं । आयुर्न हरंति तव कथं ते मरणं कृतं तैः ।।२४९।।
मरणं हि तावज्जीवानां स्वायुःकर्मक्षयेणैव तदभावे तस्य भावयितुमशक्यत्वात्, आयुः कर्म च नान्येनान्यस्य हर्तुं शक्यं तस्य स्वोपभोगेनैव क्षीयमाणत्वात् । ततो न कथंचनापि अन्योऽन्यस्य मरणं कुर्यात् । ततो हिनस्मि हिंस्ये चेत्यध्यवसायो ध्रुवमज्ञानं ॥२४८||२४९।। आत्मभावना -
कथमयमध्यवसायोऽज्ञानं इति चेत् - अध्यवसाय शान ? भो पूछो तो - आयुःक्षयेण जीवानां - आयुक्षयथा पोर्नु भ२९ जिनवरैः प्रज्ञप्तं - विरोधी प्रशाछ - प्रश५पामावेडंछ, त्वं आयुर्न हरसि - तुं भायु नथी ४२वी, (al पछी) कथं त्वंया तेषां मरणं कृतं - त्राथी तभीनु भ२९ वी रायुं ? ॥२४८।। आयुःक्षयेण जीवानां मरणं - आयुक्षयची पोनुं भ२९ जिनवरैः प्रज्ञप्तं - विरोधी प्रशछ - प्रशपरवामा आवेढुंछ, तव आयुर्न हरंति - तेमो वायु नयी ४रता, (तो ) कथं ते मरणं तैः कृतं - Uई भ२९ तमोथी वीश रायुं ? ||२४९।। इति गाथा आत्मभावना ॥२४९॥ . मरणं हि तावज्जीवानां - प्रथम त निश्चयेशन पोर्नु भ२४ तो स्वायुः कर्मक्षयेणैव - भाभक्षयथा ४, ७ - पोताना मायुभिना क्षयी ४ छ, म शानेबी ? तदभावे - तन। - आयुर्भक्षयन अमावे तस्य भावयितुमशक्यत्वात् - तेन॥ - भरनावान सशस्य५नेबी, स्वायुःकर्म च - अने व आयुर्भ, ५ - पोतार्नु भायु नान्येनान्यस्य हर्तुं शक्यं . अन्यथा अन्यनु र शय नथी, शाने बीय ? तस्य स्वोपभोगेनैव क्षीयमाणत्वात् - तेना व लोगयी ४ - पोताना लोगथी ४ीयाaपानबीच. ततो - तेथी, शुं ? न कथंचनापि अन्योऽन्यस्य मरणं कुर्यात् - 315 प रे अन्य अन्यनु भ२९१ न ३, ततो - तेथी हिनस्मि हिंस्ये चेत्यध्यवसायो ध्रुवमज्ञानं - सुई - Y छ भने AIG छु - SuG छु वो अध्यवसाय ध्रुव - Rad मशान छ. ॥ इति 'आत्मख्याति' आत्मभावना ॥२४८||२४९।।
४०॥