Page Text
________________
સમયસાર : આત્મખ્યાતિ
जो कुणदि वच्छलत्तं तिण्हं साहूण मोक्खमग्गम्मि । सो वच्छलभावजुदो सम्मादिट्ठी मुणेयव्वो ॥२३५॥ મોક્ષ માર્ગે ત્રણ સાધુનું રે, વત્સલપણું કરનાર;
સમ્યગૃષ્ટિ તે જાણવો રે, વત્સલ ભાવયુત ધાર. રે શાની. ૨૩૫ અર્થ - જે મોક્ષમાર્ગને વિષે ત્રણ સાધુઓનું વત્સલપણું કરે છે, તે વત્સલ ભાવયુત સમ્યગુદૃષ્ટિ જાણવો. ૨૩૫
आत्मख्याति टीका यः करोति वत्सलत्वं त्रयाणां साधूनां मोक्षमार्गे ।
स वात्सल्यभावयुतः सम्यग्दृष्टि तिव्यः ॥२३५॥ यतो हि सम्यग्दृष्टिष्टंकोत्कीर्णेकज्ञायकभावमयत्वेन सम्यग्दर्शनज्ञानचारित्राणां स्वस्मादभेदबुद्ध्या सम्यग्दर्शनान्मार्गवत्सलः ततोऽस्य मार्गानुपलंभकृतो नास्ति बंधः किंतु निजरैव ॥२३५||
આત્મખ્યાતિ ટીકાર્ય કારણકે – નિશ્ચય કરીને સમ્યગુષ્ટિ ટંકોત્કીર્ણ એક શાયક ભાવમયપણાએ કરીને સમ્યગ દર્શન - શાન - ચારિત્રના સ્વથી અભેદ બુદ્ધિથી સમ્યગદર્શનને લીધે માર્ગવત્સલ છે, તેથી એને માર્ગ અનુપલંભ કૃત બંધ છે નહિ, કિંતુ નિર્જરા જ છે. ૨૩૫
અમૃત જ્યોતિ મહાભાષ્ય “ત્રણે અભિન્ન સ્વભાવે, પરિણમી આત્મસ્વરૂપ જ્યાં થાય; પૂર્ણ પરમપદ પ્રાપ્તિ, નિશ્ચયથી ત્યાં અનન્ય સુખદાય.” - શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી
અત્રે સમ્યગુદૃષ્ટિના સાતમા અંગ વાત્સલ્યનું તત્ત્વ તલસ્પર્શી અભુત પરમાર્થ ગંભીર અનુપમ સૂત્રાત્મક પ્રવચન રૂપ વ્યાખ્યાન કર્યું છે - કારણકે નિશ્ચયે કરીને જેને વસ્તુતત્ત્વને સમ્યકપણે દેખતી સમ્યગુદૃષ્ટિ છે એવો “સમ્યગુદૃષ્ટિ', “ટંકોત્કીર્ણ - અંકણાથી શિલામાં ઉત્કીર્ણ - કોતરેલ અક્ષર જેવા અક્ષર સદાસ્થાયી, “એક - અદ્વિતીય - અદ્વૈત જ્ઞાયક ભાવ શાયક ભાવ ને શાયક ભાવ સિવાય બીજું કાંઈ જ્યાં છે નહિ એવા શાયક ભાવથી નિષ્પન્ન “જ્ઞાયક ભાવમયપણાએ કરીને' - ‘રંહોળું જ્ઞાનાવમયત્વેન', સમ્યગુદર્શન - જ્ઞાન - ચારિત્રના “સ્વથી” - પોતાથી - આત્માથી અભેદબુદ્ધિથી સમ્યગુદર્શનને લીધે “માર્ગ વત્સલ” - માર્ગ પ્રત્યે વત્સલ - અત્યંત પ્રેમાળ - સ્નેહાળ છે, વાત્સલ્યવંત છે, તેથી એને - સમ્યગુદૃષ્ટિને “માર્ગ અનુપલંભ કૃત” માર્ગના અનુપલંભથી - અલાભથી -
આત્મખાવના :
નો - : - જે મોવરામમિ : મોક્ષમા • મોક્ષમાર્ગને વિષે તિરું સાદૂM - ત્રયા સાધૂન - ત્રણ સાધુઓનું વચ્છતાં મુદ્રિ વત્સતવં રતિ - વત્સલપણું કરે છે, સો વરછત્તમ વજુવો - સો વર્લનમાવવુત: - તે વત્સલ ભાવયુત સમાદિ મુગેયલ્લો • સચતિવ્ય: - સમ્યગુદૃષ્ટિ જાણવો. || ત ાયા કમાવના ૨૩૬ll. થતો દિ - કારણકે નિશ્ચય કરીને સ્કુટપણે સચવ્રુટિ: - સમ્યગુદૃષ્ટિ ઢંઢોળેજા ભાવમયત્વેન - ટંકોત્કીર્ણ એક જ્ઞાયક ભાવમયપણાએ કરીને સથર્શનજ્ઞાનવારિત્રાનાં સ્વમેવુઉંચી સર્જનાત્ - સમ્યગદર્શન - જ્ઞાન - ચારિત્રની સ્વથી અભેદ બુદ્ધિથી સમ્યગુ દર્શનને લીધે માવ77: : માર્ગ વત્સલ છે, તો - તેથી કહ્યું - આને સમ્યગુદૃષ્ટિને માનપતંમતો નાસ્તિ વંદ: - માર્ગ અનુપલંભકૃત - માર્ગ અપ્રાપ્તિ કૃત - માર્ગ અનનુભવ કૃત બંધ છે નહિ, કિંતુ નિરવ - કિંતુ નિર્જરા જ છે. || તિ “આત્મ હમતિ' ગાત્મભાવના રૂil.
:
૩૭૬.
| SR No. | 022416 |
| Book Title | Samaysara Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhagwandas Mansukhbhai Mehta |
| Publisher | Shrimad Rajchandra Ashram |
| Publication Year | |
| Total Pages | 952 |
| Language | Sanskrit, Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati & Book_Devnagari |
| File Size | 26 MB |