________________
સમયસાર : આત્મખ્યાતિ
छिजदु वा मिजदु वा णिजदु वा अहव जादु विप्पलयं ।
जह्या तह्या गच्छदु तहवि हु ण परिग्गहो मज्झ ॥२०९॥ છેદાઓ ! ભેદાઓ ! લઈ જવાઓ વા ! રે, પામો વિપ્રલય ભાવ !
જ્યાં ત્યાં જાઓ ! તોયે ખરે રેપરિગ્રહ મુજ ના સાવ.. રે જ્ઞાની નિર્જરા. ૨૦૯ અર્થ - ભલે છેદાઓ, વા ભેદાઓ, વા લઈ જવાઓ, વા વિપ્રલય પામો, વા જ્યાં ત્યાં ગમે ત્યાં) જાઓ, તથાપિ નિશ્ચય કરીને પરિગ્રહ મહારો નથી. ૨૦૯
માત્મધ્યાતિ રીવા -- छिद्यतां वा भियतां वा नीयतां वाथवा यातु विप्रलयं ।
यस्मात्तस्माद् गच्छतु तथापि खलु न परिग्रहो मम ॥२०९॥ छिद्यतां वा भिद्यतां वा नीयतां वा विप्रलयं या तु वा यतस्ततो गच्छतु वा तथापि न परद्रव्यं परिगृह्णामि । यतो न परद्रव्यं मम स्वं नाहं परद्रव्यस्य स्वामी परद्रव्यमेव परद्रव्यस्य स्वं परद्रव्यमेव परद्रव्यस्य स्वामी, अहमेव मम स्वं अहमेव मम स्वामीति जानामि ॥२०९।।
આત્મખ્યાતિ ટીકાર્ય ભલે છેદાઓ ! વા ભેદાઓ ! વા લઈ જવાઓ ! વા વિપ્રલય પામો ! વા જ્યાં ત્યાં જાઓ ! તથાપિ હું પરદ્રવ્ય પરિગ્રહતો નથી, કારણકે –
પદ્રવ્ય હારું સ્વ નથી, હું પરદ્રવ્યનો સ્વામી નથી, પદ્રવ્ય જ પરદ્રવ્યનું સ્વ છે, પરદ્રવ્ય જ પરદ્રવ્યનો સ્વામી છે, હું જ હારૂં સ્વ છું, હું જ મ્હારી સ્વામી છું, એમ જાણું છું. ૨૦૯
“અમૃત જ્યોતિ' મહાભાષ્ય જ્ઞાની પુરુષોએ વારંવાર આરંભ પરિગ્રહના ત્યાગનું ઉત્કૃષ્ટપણે કહ્યું છે અને ફરી ફરી તે ત્યાગનો ઉપદેશ કર્યો છે અને ઘણું કરી પોતે પણ એમ વર્યા છે, માટે મુમુક્ષુ પુરુષને અવશ્ય કરી તેની સંક્ષેપ વૃત્તિ જોઈએ, એમાં સંદેહ નથી.” - શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર, અં. ૬૫
પદ્રવ્ય પરિગ્રહ મમત્વ ત્યાગાથે કૃતનિશ્ચયી જ્ઞાની કેવી ઓર વિશેષ ભાવના કરે છે તેનું અત્ર કથન છે ને તેનું પરમ ભાવનાશીલ વ્યાખ્યાન પરમર્ષિ અમૃતચંદ્રાચાર્યજીએ કર્યું છે, તે આ પ્રકારે - છિન્નડુ વા મિઝદુ વા બન્નડું વી હેવ નાડુ વિપૂત' - પરદ્રવ્ય રૂપ જે પરિગ્રહ છે તે ભલે છેદાઈ
ગામના -
કિન્નડુ વા મિઝદુ વા 1િ4૬ વ - છિઘતાં વ મિતાં વા નીયતાં વા - છેદાઓ ! વા ભેદાઓ ! વા લઈ જવાઓ ! મદવ નાદુ વિશ્વસ્તર્યા - સથવા યાતુ વિપ્રતયં - અથવા વિપ્રલય પામી જાઓ! વિ - વિશેષે કરીને પ્ર - પ્રકષ્ટ પણે સર્વથા લય - નાશ પામી જાઓ ! ગહ્મા તમા છત્ : ઉસ્માતમાલ્ ઋતુ - જ્યાં ત્યાં - ગમે ત્યાં જાઓ ! તદવિ હું ન વરસાદો મગ્ન • તથાપિ હતુ ન પરિગ્રહો મમ - તથાપિ ખરેખર ! નિશ્ચય કરીને પરિગ્રહ
હારો નથી. // તિ બાપા માત્મભાવના /ર૦૧|| છિદ્યતાં વા મિતાં વા નીયતાં વા - છેદાઓ, વા ભેદાઓ, વા લઈ જવાઓ ! વિપ્રનાં વાત વા - વા વિપ્રલય પામી જાઓ, તસ્તતો ઋતુ વ - વા જ્યાં ત્યાં - ગમે ત્યાં જાઓ ! તથાપિ રહ્યું રિકૃધ્યામિ - તથાપિ પરદ્રવ્ય હું પરિગ્રહતો નથી. શા કારણથી ? થતો • કારણકે - 7 પદ્રવ્યું મમ વં - પરદ્રવ્ય મહારૂં “સ્વ” - સ્વધન - સ્વદ્રવ્ય - પોતાની માલ મિલકત નથી, નાદું દ્રશ્ય સ્વામી - પરદ્રવ્ય જ પરદ્રવ્યનું સ્વ છે, પુરદ્રવ્યમેવ રદ્રવ્યચ સ્વામી - પરદ્રવ્ય જ પરદ્રવ્યનો સ્વામી છે, કદમેવ મમ ā - હું જ હારૂં સ્વ છું, કદમેવ મમ સ્વામી - જ હારો સ્વામી છે. રૃતિ નાના - એમ જાણું છું. || રૂતિ “ગાત્મતિ' ગામમાવના //ર૦BILL
૨૮૦