Page Text
________________
પુણ્ય પાપ પ્રરૂપક તૃતીય અંકઃ સમયસાર ગાથા ૧૫૪ હવે પુનઃ પણ પુણ્યકર્મના પક્ષપાતીના પ્રતિબોધનાર્થ ઉપક્ષેપ કરે છે -
परमट्ठबाहिरा जे ते अण्णाणेण पुण्णमिच्छंदि । संसारगमणहे, वि मोक्खहेतुं अजाणंता ॥१५४॥ પરમાર્થ બાહ્યો છે તે ખરે રે, અજ્ઞાનથી અજાણંત;
સંસારગમન હેતુ પણ પુણ્યને રે, મોહેતુ ઈચ્છત... કર્મ શુભાશુભ. ૧૫૪ ગાથાર્થ - પરમાર્થબાહ્ય એવા જેઓ છે, તેઓ અજ્ઞાને કરીને અજાણતાં, સંસાર ગમનહેતુ એવા પણ પુણ્યને મોક્ષહેતુ ઈચ્છે છે (માને છે) ! ૧૫૪
आत्मख्याति टीका अथ पुनरपि पुण्यकर्मपक्षपातिनः प्रतिबोधनायोपक्षिपति -
परमार्थबाह्या ये ते अज्ञानेन पुण्यमिच्छति ।।
संसारगमनहेतुं अपि मोक्षहेतुमजानंतः ॥१५४॥ इह खलु केचिनिखिलकर्मपक्षक्षयसंभावितात्मलाभं मोक्षमभिलषंतोपि तद्धेतुभूतं सम्यग्दर्शन ज्ञानचारित्रस्वभावपरमार्थभूतज्ञानभवनमात्रमैकाग्र्यक्षणं समयसारभूतं सामायिकं प्रतिज्ञायापि दुरंतकर्मचक्रोत्तरणक्लीबतया परमार्थभूतज्ञानानुभवनमात्रसामायिकमात्मस्वभावमलभमानाः प्रतिनिवृत्त स्थूलतमसंक्लेशपरिणामकर्मतया
प्रवर्त्तमानस्थलतमविशद्धपरिणामकर्मणःकर्मानभव गुरुलाघवप्रतिपत्तिमात्रसंतुष्टचेतसः स्थूललक्ष्यतया सकलं कर्मकाण्डमनुन्मूलयंतः स्वयमज्ञानादशुभकर्म केवलं बंधहेतुमध्यास्य व्रतनियमशीलतपःप्रभृतिशुभकर्मबंधहेतुमप्यजानंतो मोक्षहेतुमभ्युपगच्छंति ।।१५४।।
આત્મખ્યાતિ ટીકાર્ય અહીં નિશ્ચય કરીને કોઈ -
નિખિલ કર્મપક્ષના ક્ષયથી સંભાવિત છે આત્મલાભ જેનો એવા મોક્ષને અભિલષતાં છતાં, તહેતુભૂત સમ્યગુરીન = રાજ
સમ્યગદર્શન - જ્ઞાન - ચારિત્ર સ્વભાવના પરમાર્થભૂત જ્ઞાન ભવનમાત્ર ઐકાગ્ય લક્ષણ आत्मभावना
- મથ - હવે પુનરી - પુનઃ પણ, ફરીથી પણ પુર્મક્ષતિન:પ્રતિવોઘનાય - પુણ્ય કર્મના પક્ષપાતીના પ્રતિબોધનાર્થે ૩૫લિપતિ - ઉપક્ષેપ કરે છે, ઉપન્યાસ કરે છે - પાસે લાવી મુકે છે - પરમાર્થવાહ્યા રે - પરમાર્થબાહ્ય - પરમાર્થથી બાહ્ય - બહાર એવા જેઓ છે, તે - તેઓ અજ્ઞાનેન - અજ્ઞાને કરીને માતંતઃ - અજાણતાં સંસારામનદેતું ગણિ - સંસારગમન હતુ - સંસારમાં જવાનું કારણ એવા પણ પુણ્યને મોક્ષદેતું છંતિ - મોક્ષ હેતુ - મોક્ષ કારણ ઈચ્છે છે - માને છે. | ત મયા માત્મભાવના 19૬૪|| દવા વિતુ - અહીં - આ લોકને વિષે ખરેખર ! નિશ્ચય કરીને કોઈ જનો મોક્ષ-કિનવંતો - મોક્ષ અભિલષતા - ઈચ્છતા છતાં, તદ્દેતુભૂતં સામાયિ પ્રતિજ્ઞા - તેના - મોક્ષના હેતુભૂત સામાયિકની પ્રતિજ્ઞા કરીને પણ, સામાયિમત્મસ્વભાવમ7માના: - સામાયિક એવા આત્મસ્વભાવને નહિ પામતા, સતં કર્મવાÇમનુનૂનયંત: - સકલ કર્મકાડને અનુભૂલતા - નહિ ઉખૂલતા, જડમૂળથી નહિ ઉખેડતા, યમજ્ઞાનાવશુમવર્ક વસ્તું વંધતુમથ્યાચ% - સ્વયં - આપોઆપ અજ્ઞાનને લીધે અશુભ કર્મને કેવલ - માત્ર બંધહેતુ અધ્યાસી - માની બેસી gવં વ્રતનિયમશીલતા: અમૃતિગુમવિંધતુમહિ - એમ - એવા પ્રકારે વ્રત-નિયમ-શીલ-તપઃ પ્રમુખ શુભ કર્મને - બંધહેતુને પણ અગાનતો - અજાણતાં મોક્ષદેતુમડુપતિ - મોક્ષહેતુ અભ્યપગમે છે - માની બેસે છે. તેઓ જે મોક્ષને અભિષે છે તે કેવો છે ? નિલિનપક્ષક્ષ સંભવિતાભનાખે - નિખિલ - સમસ્ત કર્મપક્ષના ભયથી સંભાવિત છે આત્મલાભ (પ્રાપ્તિ) જેનો એવો. આવા મોક્ષને અભિલષતા - ઈચ્છતા છતાં તેઓ શું કરે છે? તદ્ધતુમૂi - તે મોક્ષના હેતુભૂત સામાયિકની પ્રતિજ્ઞા કરે છે. કેવું સામાયિક ? સમયસરમૂi • સમયસારભૂત. શું - લક્ષણ ?
| SR No. | 022416 |
| Book Title | Samaysara Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhagwandas Mansukhbhai Mehta |
| Publisher | Shrimad Rajchandra Ashram |
| Publication Year | |
| Total Pages | 952 |
| Language | Sanskrit, Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati & Book_Devnagari |
| File Size | 26 MB |