Page Text
________________
સમયસાર : આત્મખ્યાતિ
आत्मख्याति टीका जीवस्य परिणामित्वं साधयति -
न स्वयं बद्धः कर्मणि न स्वयं परिणमते क्रोधादिभिः । यद्येषः तव जीवोऽपरिणामी तदा भवति ॥१२१॥ अपरिणममाने स्वयं जीवे क्रोधादिभिः भावैः । संसारस्याभावः प्रसजति सांख्यसमयो वा ॥१२२॥ पुद्गलकर्म क्रोधो जीवं परिणामयति क्रोधत्वं । तं स्वयमपरिणममानं कथं नु परिणामयति क्रोधः ॥१२३॥ अथ स्वयमात्मा परिणमते क्रोधभावेन एषा ते बुद्धिः । क्रोधः परिणामयति जीवं क्रोधत्वमिति मिथ्या ॥१२४॥ क्रोधोपयुक्तः क्रोधो मानोपयुक्तश्च मान एवात्मा ।
मायोपयुक्तो माया लोभोपयुक्तो भवति लोभः ॥१२५॥ यदि कर्मणि स्वयमबद्धः सन् जीवः क्रोधादिभावेन स्वयमेव न परिणमेत तदा स किलापरिणाम्येव स्यात् । तथा सति संसाराभावः । अथ पुद्गलकर्मक्रोधादि जीवं क्रोधादिभावेन परिणामयति ततो न संसाराभावः इति तर्कः । किं स्वयमपरिणममानं परिणममानं वा पुद्गलकर्म क्रोधादि जीवं क्रोधादिभावेन परिणामयेत् ? न तावत् स्वयमपरिणममानः परेण परिणामयितुं पार्येत, न हि स्वतोऽसती शक्ति कर्तुमन्येन पार्यते । स्वयं परिणममानस्तु न परं परिणममितारमपेक्षेत, न हि वस्तुशक्तयः परमपेक्षते । ततो जीवः परिणामस्वभावः स्वयमेवास्तु | तथा सति गरुडध्यानपरिणतः साधकः स्वयं गरुड इवाज्ञानस्वभावक्रोधादिपरिणतोपयोगः स एव स्वयं क्रोधादि स्यादिति सिद्धं जीवस्य परिणामस्वभावत्वं ।।१२१-१२५||
आत्मभावना -
जीवस्य परिणामित्वं साधयति - पर्नु परिमामिप साधे छ - यदि - न स्वयं बद्धः कर्मणि - न स्वयं पात मां 4 - बंधायलो न स्वयं क्रोधादिभि परिणमते - स्वयं - पात पहिया नथी परिमतो, तदा - तो तव - Cen भते. एषः जीवो - ® अपरिणामी भवति - अपरिमी होय छे. ॥१२१|| जीवे क्रोधादिभिभावैः स्वयं अपरिणममाने - ®प घालावे स्वयं - पो अपरिभमान - नहि परिसमते सते, संसारस्याभावः प्रसजति - संसारको अभाव प्रसस्त थाय छ, संसारना मनावनो प्रसंग भाषेछ, सांख्यसमयो वा - वासivय समय (प्रसात थाय छ), सांध्य. भतनो प्रसंग आवे छे. ।।१२२।। (वे भी 3) पुद्गलकर्म क्रोधो - पुसभी जीवं - बने क्रोधत्वं परिणामयति - Sोध परिभाव छ, (तो) तं स्वयमपरिणममानं - ते वने - स्वयं - पात अपरिसमभानने - नर परिसमताने क्रोधः - ध कथं नु परिणामयति - पार,भ परिसमावेछ? ||१२३।। अथ - वे को आत्मा - आत्मा स्वयं - स्वयं - पोत क्रोधभावेन परिणमते - भावे परिमेछ, एषा ते बुद्धि - (अवी) आहारी बुद्धि छ, (al) क्रोधः जीवं क्रोधत्वं परिणामयति - अ पने पशु परिभाव छ, इति मिथ्या - अभ (j) मिथ्या छे. ।।१२४।। क्रोधोपयुक्तः क्रोधः - 04 6युत - 4 64योगवत - ध, मानोपयुक्तश्च आत्मा मान एव - मने भान ७५युत आत्मा ते भान ४, मायाउपयुक्तः माया, लोभोपयुक्तो लोभः भवति - होम G५युत - बोम उपयोगवंत ते बोलोय छे. ।।१२५|| इति गाथा आत्मभावना ।।१२१-१२५|| यदि - कर्मणि स्वयमबद्धः सन् जीवः - भमा स्वयं - पात आपोमा अबद्ध - न बंधायला सतो - होतो ®q, क्रोधादिभावेन स्वयमेव न परिणमते - अपाहिलावे स्वयमेव - स्वयं ४ - आपोमा५ ०४ परिस, तदा - तो स
४०
| SR No. | 022415 |
| Book Title | Samaysara Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhagwandas Mansukhbhai Mehta |
| Publisher | Shrimad Rajchandra Ashram |
| Publication Year | |
| Total Pages | 1016 |
| Language | Sanskrit, Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati & Book_Devnagari |
| File Size | 28 MB |