Page Text
________________
સમયસાર : આત્મખ્યાતિ હવે આ જીવ સમયનું દ્વિવિધપણું) બાધવામાં આવે છે -
एयत्तणिच्छयगओ समओ सव्वत्थ सुंदरो लोए । बंधकहा एयत्ते तेण विसंवादिणी होइ ॥३॥ એકત્વ નિશ્ચયગત ખરે રે, સમય સુંદર સર્વત્ર;
था त्वमा ३, विसंतत्र... ३ भात्मन् ! समयसार . 3 ગાથાર્થઃ સર્વત્ર લોકમાં એકત્વ નિશ્ચયગત સમય સુંદર છે, તેથી એકત્વમાં બંધ કથા વિસંવાદિની (विसंवा पामती, बसूरी) होय छे. 3
आत्मख्याति टीका अथैतद्वाध्यते -
एकत्वनिश्चयगतः समयः सर्वत्र सुंदरो लोके ।
बंधकथा एकत्वे तेन विसंवादिनी भवति ॥३॥ समयशब्देनात्र सामान्येन सर्व एवार्थोऽभिधीयते, समयत एकीभावेन स्वगुणपर्यायान् गच्छतीति निरुक्तेः ततः सर्वत्रापि धर्माधर्माकाशकालपुद्गलजीवद्रव्यात्मनि लोके ये यावंतः केचनाप्पास्ते सर्व
व स्वकीयद्रव्यान्तर्मग्नानंतस्वधर्मचक्रचंबिनोऽपि परस्परमचंबंतोऽत्यंत प्रत्यासत्तावपि नित्यमेव स्वरूपादपतंतः पररूपेणापरिणमनादविनष्टानंतव्यक्तित्वाट्टकोत्कीर्णा इव तिष्ठतः समस्तविरुद्धाविरुद्धकार्य हेतुतया शश्वदेव विश्वमनुगृह्वतो नियतमेकत्वनिश्चयगतत्वेनैव सौंदर्यमापद्यंते, प्रकशतरण सर्वसंकरादिदोषापत्तेः । एवमेकत्वे सर्वार्थानां प्रतिष्ठिते सति जीवाह्ययस्य समयस्य बंधकथाया एव विसंवादत्वापत्ति कुतस्तन्मूलपुग्गलकर्मप्रदेशस्थितत्वमूलपरसमयोत्पादितमेतस्य द्वैविध्यं अतः समयस्यैकत्वमेवावतिष्ठते ॥३।।
आत्मभावना
- अथ एतद् बाध्यते - वे 'भा' - समयन वैविध्य - विपशु बाधवामां आवे छे - एकत्वनिश्चयगतः समयः 'वनश्चयगत' - ५॥ ३५ निश्चयात समय सर्वत्र लोके सुंदरः - सर्वत्र - सर्व स्थणे बोभा सुंदर (छ), तेन - तेथी एकत्वे बंधकथा विसंवादिनी भवति - भा था विसंवाहिनी - विसंवा पामती - बसूरीजीय छ. इति गाथा आत्मभावना ॥३॥ समय शब्देनात्र सामान्येन सर्व एवार्थोऽभिधीयते - 'समय' शथी मत्र- मागाथासूत्रमा सामान्यथी - साधार ५ सर्व ४ अर्थ वामां आवे छे. शथी? समयत एकीभावेन स्वगुणपर्यायान् गच्छतीति निरुक्तेः - सभये छ - એકીભાવથી સ્વગુણ પર્યાયો પ્રત્યે જાય છે, એવી નિરુક્તિથી - વ્યુત્પત્તિથી. ततः - तेथी, शुं? - सर्वत्रापि धर्माधर्माकाशकालपुद्गल जीवद्रव्यात्मनि लोके - सर्वत्र ५ - सर्व स्थणे पर धर्म-अधर्म-1-1-पुदगल - ७१ द्रव्यात्मsesभ ये यावन्तः केऽप्यर्था - 24115 पर अर्था छ, ते सर्वेऽपि - ते सर्व नियतमेकत्व निश्चयगतत्वेनैव - नियत पो-योस ५३ - निश्चितप त्वनिश्चयात पामे કરીને જ - એકપણા રૂપ નિશ્ચયગતત્વ પણાએ કરીને જ સૌંદર્ય - સુંદરપણું - શોભાયમાનપણું પામે છે. કેવા છે આ अर्थी ? (१) स्वकीयद्रव्यान्तर्मग्नानंतस्वधर्मचक्रचुंबिनोऽपि परस्परमचुंबतो - 'स्व' - भात्मीय - पोताना द्रव्यमा અંતર્મગ્ન’ અંદર ડૂબેલા અનંત “સ્વધર્મચક્ર ચુંબી' - સ્વધર્મ ચક્રને - સ્વધર્મ સમૂહને ચુંબનારા છતાં ५२५२-०ीने मथुलता' - नर डुंबता, (२) अत्यंतप्रत्यासत्तावपि नित्यमेव स्वरूपादपतंतः - अत्यंत 'प्रत्यासत्तिमां' - Radiwi - नित्यमेव - सहाय स्व३५थी 'भपता' - न पडता, (3)
| SR No. | 022415 |
| Book Title | Samaysara Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhagwandas Mansukhbhai Mehta |
| Publisher | Shrimad Rajchandra Ashram |
| Publication Year | |
| Total Pages | 1016 |
| Language | Sanskrit, Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati & Book_Devnagari |
| File Size | 28 MB |