SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 78
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ अध्याय । ] सुबोधिनी टीका । सारांश- -६१-1 ततोऽनर्थान्तरं तेभ्यः किंचिच्छुडमनीदृशम् । शूद्धं नव पदान्येव तद्विकाराहते परम् ।। १८६ ॥ अर्थ — इसलिये अशुद्धता से विलक्षण जो शुद्ध जीव है वह उन नौ पदार्थोंसे कर्मचित् अभिन्न है । सर्वथा भिन्न कहना मिथ्या है। ऐसा भी कह सकते हैं कि विकारके दूर हो जानेपर वे नौ पदार्थ ही शुद्ध स्वरूप हैं । 1 भावार्थ - जीव की ही नव रूप विकारावस्था है इस लिये उस विकारावस्थाके हटा देनेपर वही जीव शुद्ध हो जाता हैं । पहले शंकाकारने शुद्ध जीवको नव पदार्थोंसे सर्वथा भिन्न बतलाया था, परन्तु इस कथन से कथंचित् अभिन्नता सिद्ध की गई है । सूत्रका आशय -- अतस्तत्त्वार्थश्रद्धानं सूत्रे सद्दर्शनं मतम् । तत्तत्वं नव जीवाद्या यथोद्देश्याः क्रमादपि ॥ १८७ ॥ अर्थ — श्रीमद्भवान् उमास्वामीने " तत्त्वार्थश्रद्धानं सम्यग्दर्शनम् " इस सूत्रद्वारा तत्त्वार्थश्रद्धानको सम्यग्दर्शन बतलाया है, वही सूत्रका आशय उपर्युक्त कथनसे सिद्ध होता है । अब उन्ही जीवादिक नव तत्त्वों (पदार्थों) को क्रमसे बतलाते हैं— तदुद्देश्यो यथा जीवः स्याद्जीवस्तथास्रवः । बन्धः स्यात्संवरश्चापि निर्जरा मोक्ष इत्यपि ॥ १८८ ॥ सप्तैते पुण्यपापाभ्यां पदार्थास्ते नव स्मृताः । सन्ति सद्दर्शनस्योच्चैर्विषया भूतार्थमाश्रिताः ॥ १८९ ॥ अर्थ-वे नव पदार्थ इस प्रकार हैं-जीव, अजीव, आस्रव, बन्ध, संवर, निर्जरा, मोक्ष ये सात तत्त्व और पुण्य तथा पाप । ये नौ पदार्थ सम्यग्दर्शन के विषयभूत हैं अर्थात इन्हींका श्रद्धानी सम्यग्दृष्टी है और ये पदार्थ वास्तविक हैं । आचार्यकी नयी प्रतिज्ञा तत्राधिजीवमाख्यानं विद्धाति यथाधुना । कविः पूर्वापरायत्तपर्यालोच विचक्षणः ॥ १९० ॥ अर्थ — पूर्वापर विचार करने में अति चतुर कविवर ( आचार्य ) अत्र जीवके विषय में व्याख्यान करते हैं भावार्थ - आचार्यने इस लोक द्वारा कई बातोंको सिद्ध कर दिखाया है । प्रतिज्ञा तो इस बातकी की है कि अब वे जीवका निरूपण सबसे पहले करेंगे । अपनेको उन्होंने कवि
SR No.022393
Book TitlePanchadhyayi Uttararddh
Original Sutra AuthorN/A
AuthorMakkhanlal Shastri
PublisherGranthprakash Karyalay
Publication Year1918
Total Pages338
LanguageSanskrit
ClassificationBook_Devnagari
File Size29 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy