________________
१३८०
• सूत्रधरेभ्यः अर्थधरा: प्रधाना: 0
९/२८ तत्त्वार्थराजवार्तिके अकलङ्काचार्येण “अङ्ग-पूर्वविषयजीवाद्यर्थविस्तारप्रमाण-नयादिनिरूपणोपलब्धश्रद्धाना विस्ताररुचयः” (त.रा.वा.३/३६/२) इत्येवं धर्मिमुखेन विस्ताररुचिसम्यग्दर्शनस्वरूपमुपादीत्यवधेयम् ।
सूत्ररुच्यादिसम्यग्दर्शनापेक्षया विस्ताररुचिसम्यग्दर्शनमेव प्रधानम्, सूत्रापेक्षयाऽर्थस्य बलवत्त्वात्, प्रभूतार्थावगाहित्वाच्च । '“अत्थधरो तु पमाणं” (नि.भा.२२) इति पूर्वोक्तं (६/२) निशीथभाष्यवचनम्,
“सूत्रधरेभ्यः अर्थधराः प्रधानाः” (आ.नि.१७९ वृ.पृ. ७९) इति च हरिभद्रीयावश्यकवृत्तिवचनमत्र स्मर्तव्यम् । ग इह कोष्ठकरूपेण वस्तुलक्षणम् इत्थम् अवसेयम् -
वस्तुलक्षणम्
उत्पादः
व्ययः
प्रायोगिकः
वैस्रसिकः
प्रायोगिकः
वैस्रसिकः
स्थूलम्
सूक्ष्म
समुदयकृतः
समुदयजनित:
ऋजसत्रसम्मतम
समुदयकृतः ऐकत्विकः । समुदयजनितः ऐकत्विक सङ्ग्रहनयसम्मतम् समुदयविभागकृतः अर्थान्तरगमनम्
समुदयविभागकृत: अर्थान्तरगमनम् એ વિસ્તારરુચિ સમ્યગ્દર્શન દ્રવ્યાનુયોગજન્ય (तत्त्वार्थ.) तत्वार्थ॥४वाति अंथम स्वामी नामना हिवरायार्थ विस्ता२रुसिवाणा पोर्नु લક્ષણ બતાવતા એવું જણાવે છે કે “આચારાંગ આદિ અંગશાસ્ત્રોના અને પૂર્વ (૧૪ પૂર્વ) ના વિષયભૂત જીવ, અજીવ આદિ તત્ત્વોની વિસ્તારથી શ્રદ્ધા જેઓએ પ્રમાણ-નય વગેરેના નિરૂપણ દ્વારા ઉપલબ્ધ કરેલ છે તે જીવો વિસ્તારરુચિ સમ્યગ્દર્શનવાળા કહેવાય છે.” આમ ધર્મીમુખે = વિસ્તારરુચિસમકિતવાળા જીવના માધ્યમથી વિસ્તારરુચિ સમ્યગ્દર્શનનું સ્વરૂપ તેઓએ જણાવેલ છે – આ વાતને વાચકવર્ગે ખ્યાલમાં રાખવી.
વિસ્તારરુચિ સમકિત બળવાન છે (सूत्र.) सूत्ररुथि सभ्यर्शन वगैरेनी अपेक्षा विस्ता२२यि सभ्यशन से ४ मुध्य छे. १२९॥ કે સૂત્રની અપેક્ષાએ અર્થ બળવાન છે તથા પ્રસ્તુત સમ્યગ્દર્શન ઘણા બધા અર્થનું ઊંડાણથી અવગાહન ४२ छे. अर्थ५२. प्रभा छ'- ॥ भु०४५ पूर्वोत. (६/२) ANथामध्ययन मी याद ४२. આવશ્યકનિર્યુક્તિવ્યાખ્યામાં શ્રીહરિભદ્રસૂરિજીએ પણ જણાવેલ છે કે “સૂત્રધર કરતાં અર્થધર મુખ્ય છે.” ___(इह.) प्रस्तुतमi (9ats १८ थी २७ सुधीन) उत्पाह-व्यय-प्रौव्यस्१३५ १२तुलक्ष ४४३५ દ્રવ્યાનુયોગપરામર્શકર્ણિકામાં જણાવેલ છે. તે સ્પષ્ટ જ છે. તેથી અહીં અમે ફરીથી બતાવતા નથી. 1. अर्थधरस्तु प्रमाणम् ।
