________________
૪
ક ભુમિમાં વસતા મનુષ્યના બે પ્રકાર છેઃ- (૧) આ અંને (૨) મ્લેચ્છ.૧ શિષ્ટમાન્ય આચારને વર્ત્તનમાં મુકનાર આર્યાં છે; તેથી વિપરીત વર્તેનાર અનાય છે. શિષ્ટપુરૂષના અભાવે અકમભુમિ અને અતીપના મનુષ્ય અનાય મ્લેચ્છ છે.
આના એ પ્રકારઃ
આના બે પ્રકાર છે: (૧) ઋદ્ધિવ'ત અને (૨) ઋદ્ધિહિત શિષ્ટ અથવા શલાકા પુરૂષ એ ઋદ્ધિવંત આં છે. તેના સાત પ્રકાર છેઃ (૧) તીર્થંકર અથવા અરિહ ંત, (૨) ચમૂવી, (૩) વાસુદેવ (૪) ખલદેવ, (૫) પ્રતિવાસુદેવ, (૬) ચારણમુનિ અને (છ) વિદ્યાધર.
ઋદ્ધિવંત આ સ્થાપિત વ્યવહારપ્રણાલિને અનુસરી વન કરનાર ઋદ્ધિરહિત આય છે. તેના નવ પ્રકાર છેઃ (૧) ક્ષેત્ર, (૨) જાતિ, (૩) કુલ, (૪) કર્મ, (૫) શિલ્પ, (૬) ભાષા, (૭) જ્ઞાન, (૮) દર્શન અને (૯) ચારિત્ર.
આ ક્ષેત્રમાં જન્મ પામનાર જન્મ અથવા ક્ષેત્રઆ` છે. ભરત ક્ષેત્રમાં ૨૫!! આ દેશ છે :- (૧) મગધ (રાજગ્રહી), (૨) અંગ (ચંપા), (૩) ખંગ (તામ્રલિપ્તિ), (૪) કલિંગ (ક ંચનપુર), (૫) કાશી (બનારસ), (૬) કૈાશલ (અયેાધ્યા), (૭) કુરૂ (હસ્તીનાપુર), (૮) કુશાવત (સૌરીપુર), (૧૦) જંગલ (અહિન્ના), (૧૧) સૌરાષ્ટ્ર (દ્વારકા), (૧૨) વિદેહ (મિથિલા), (૧૩) વત્સ (કૈાસખી), (૧૪) શાંડિલ્ય (નારદપુર), (૧૫) મલય (ડ્લિપુર), (૧૬) વત્સ (વૈરાષ્ટ્ર), (૧૭) વરણ (અગ્ઝાપુરી), (૧૮) શાણું (સ્મૃતિકાવતી), (૧૯) ચેદિ (શૌક્તિકાવતી), (૨૦) સિંધુસૌવીર (વીતભયપટ્ટન), (૨૧) સુરસેન (મથુરા), (૨૨) ભંગ (પાવા), (૨૩) પરિવર્તી (માસા),(૨૪) કલાણુ (શ્રાવસ્તી)(૨૫) લાટ (કાટીવમાં) અને (૨૫૫) અÜકૈકય (શ્વેતાંખી).
૧ જુએ તત્ત્વાર્થાધિગમ સૂત્ર
અ. ૩ સ. ૧૫
