________________
૧૭૮
દરેકના બાદરયોગ અને મન અને વચન એ દરેકના સૂમ યોગનો નિરોધ કરે છે. સૂક્ષ્મકાયાગનો નિષેધ કરવા તત્પર બનેલો છે અને તેને નિરોધ બાકી છે તે અરસામાંજ આ ગુણસ્થાન અને ત્રીજું શુકલધ્યાન એ બે પૂર્ણ થાય છે.
અયોગી અવસ્થામાં જીવ સૂમકાયયોગને નિરોધ કરવા “બુપરતક્રિયાઅનિવૃત્તિ” એ ચોથું શુકલધ્યાન દયાય છે, કે જે પાંચ હિસ્વાક્ષરઉચ્ચારકોલ પ્રમાણ છે. આ ધ્યાન ધ્યાતાં શૈલેશીકરણ–મેરૂ પર્વતસદશ નિષ્પકંપ અવસ્થા પ્રાપ્ત થતાં જીવને કર્મબંધનું પાંચમું કારણ એ યુગ પણ નષ્ટ બને છે. આમ ક્રમશઃ કર્મબંધના પાંચ કારણ (મિથ્યાત્વ, અવિરતિ, પ્રમાદ, કષાય અને યોગ) નષ્ટ થતાં જીવ પોતાની સહજ સ્વાભાવિક ઋજુ સરલરેખાએ ઉગતિ કરતાં સિદ્ધાલયમાં પહોંચી સાદિ અનંત સ્થિતિએ જ્યોતિ થય સ્વરૂપે બિરાજે છે,
ગુણસ્થાનનો આ વિષય જીવને સ્વાત્માનુભવનો વિષય છે; વિવેચનનો નથી. આ કારણે આ વિષયની ચર્ચા કરતાં ભાષા અને આવશ્યક શબ્દોની મુશ્કેલી રહ્યા જ કરે છે, આમ છતાં પણ તેને બની શકે તેમ સુવાચ્ય, સરળ અને સ્પષ્ટ કરવા પ્રયાસ કર્યો છે. આશય એ છે કે ભવ્ય જીવ આ વિષયની યથાસ્થિતમાં શ્રદ્ધા કરે અને તેને અમલમાં મૂકવા પ્રયાસ આદરે તે તેને આ સ્વઅનુભવદ્વારા તેની જરૂર પ્રતીતિ થઈ શકે તેમ છે.
છાતત્ત્વ વિચાર’ જે જીવ સમજવા પ્રયાસ કરી સમજી તેને અમલ કરવા “પ્રાણાતિપાત વિરમણ' આદિ વ્રત લઈ તેનું યથાર્થ પાલન કરી જાગ્રતિથી જીવનશોધન કરતા રહેશે અર્થાત જીવનમાં થતાં ખલને શોધતે અને તેને શુદ્ધ કરતે રહેશે તો
