________________
સૂત્ર, (૧૧) વ્યવહાર સૂત્ર, (૧૨) નિશીથસૂત્ર અને (૧૩) ઋષિભાષિત આદિ અનેક અંગબાહ્ય શ્રતના ગ્રંથ છે.
શાસ્ત્ર અનેક છે; ઉપર આપેલ નામ લાક્ષણિક છે કે જેના પર જન સંસ્કૃતિ નિર્ભર છે. નિગ્રન્થની શુદ્ધબુદ્ધિ અને સમતાપૂર્વક થયેલ વચનરચના એ શ્રુતજ્ઞાનમાં સમાવેશ પામી શકે છે. $ અવધિજ્ઞાન –
રૂપી દ્રવ્ય અને એ દરેકના મર્યાદિત પર્યાયનું આત્મપ્રત્યક્ષ જ્ઞાન એ અવધિજ્ઞાન છે. ૧ તેના બે પ્રકાર છેઃ (૧) ભવપ્રત્યય અને (૨) ગુણપ્રત્યય ? ક્ષયપશામજન્ય.
ઉપરના બંને પ્રકારના અવધિજ્ઞાનમાં અવધિજ્ઞાનવરણ કર્મને પશમ સમાન કારણ છે. ભવપ્રત્યય અવધિજ્ઞાનમાં જન્મ થતાંજ જીવને તે પ્રકારનો ક્ષયપશમ હેય છે; જ્યારે જન્મ પછી તપ આદિ વિશિષ્ટ પ્રકારે તે પ્રકારને પશમ છવમાં પ્રકટ થાય છે ત્યારે તેને ગુણપ્રત્યય અવધિજ્ઞાન થાય છે.
દેવ અને નારક એ દરેકને ભવપ્રત્યય અવધિજ્ઞાન હેય છે; જ્યારે સંની તિર્યંચ અને સંજ્ઞી મનુષ્ય એ દરેકને ગુણપ્રત્યગ અવધિજ્ઞાન હેય છે.
ગુણપ્રત્યય અવધિજ્ઞાનના છ પ્રકાર છે - ર (1) અનુગામિક, (૨) અનનુગામિક, (૩) વર્ધમાન, () હીવમાન, (૫) અવસ્થિત અને (૬) અનવસ્થિત. ૧ જુઓ તસ્વાર્થાધિગમ સૂત્ર અ૦૧ સૂ-૨૧, ૨૨, ૨૩ એ છે
અ૦૧ સૂ- ૨૨, ૨૩
