________________
અસ અને સંશો એવા તિર્યંચ છવ મનુષ્યલોક અને તેની બહારના દ્વીપ સમુદ્રમાં હોય છે, આમ સમગ્ર મધ્ય-તિયમલોકમાં તિય ચ છવ હેવ છે.
અસંજ્ઞી અને સંજ્ઞી એવા મનુષ્ય માત્ર મખ્યલોકના અહીદીપ માંજ હોય છે, તેની બહાર નહિ. આ બે ઇન્દ્રિયથી માંડી પંચેન્દ્રિય સુધીના ત્રસ જીવ ચૌદરાજલોકની મધ્યમાં રહેલી ૧ રાજ પહેળી અને ચૌદરાજ લાંબી ઉંચી એવી ત્રસનાડીમાંજ હેય છે. અધેલોકની ઉપરની ૧૦૦૦ જન સુધીની નસવાડીમાં મનુષ્ય અને તિવચ હોય છે, તેમાંના ઉપરના ૧૦૦ એજનમાંના ઉપર નીચેના દશ દશ યોજન છોડી વચ્ચેના ૮૦ જનમાં વાણવ્યંતર, તે ૮૦૦ જનની નીચેના ૮૦૦ પેજનમાં બંતર એ પ્રકારે ચારે ગતિના જીવ હેય છે.
રત્નપ્રભાની ઉપર અને નીચેના ૧૦૦૦, ૧૦૦૦ એજન છોડતાં બાકીની ૧,૭૮૦૦૦ જન ભૂમિમાં [ત્ર નાહીમાં ] ભવનપતિ અને પહેલી નારકના જીવ હોય છે. રત્નપ્રભાની નીચેની ૧૦૦૦ જન ભૂમિ ત્રસ છવ વિનાની હોય છે. બીજી, ત્રીજી, ચેથી, પાંચમી, છઠ્ઠી અને સાતમી એ દરેક નારક ભૂમિમાં ઉપર નીચે ૧૦૦૦, ૧૦૦૦
જન બાદ કરતાં બાકીની ત્રસનાડીમાં અનુક્રમે બીજી, ત્રીજી, ચણી, પાંચમી. છઠ્ઠી અને સાતમી નારકના જીવ હેય છે.
મેરુપર્વતની સમતલ ભૂમિથી ૧૦૦૦ એજન ઉપરની ભૂમિના ૭૯૦ થી ૯૧૦ જન સુધીમાં (ત્રસનાડીમાં) અનિયતચારી અને નિયતચારી એવા બે પ્રકારના અરતિષ્ક અને એક પ્રકારના સ્થિર તિક દેવ હોય છે.
સમભતથા પૃથ્વીથી ૧ રાજપ્રમાણ એવી ઉદની ઉપર અને તિષ દેવેથી લગભગ એકથી અધિક રાજની ઉંચાઈએ ઉત્તરોત્તર
