________________
બત્રીશીના સથવારે-કલ્યાણની પગથારે-૮
એટલે નિશ્ચિત થાય છે કે જો અન્યથાત્વ (= અવિધિ) પ્રમાદજન્ય હોય તો જ અનુષ્ઠાન ‘ઇચ્છાયોગ' રૂપ બને છે.
૧૧૦૪
શંકા – વિધિપાલનની શક્તિ હોવા છતાં અવિધિ કરે તો એ અનુષ્ટાનથી લાભ શી રીતે થાય ? અને લાભ ન થતો હોય તો એને ‘યોગ’ કેમ કહેવાય ?
સમાધાન - શાસ્ત્રોક્ત વિધિના પાલનની નિર્દભ ઇચ્છા છે. આ એક પ્રકારનો વિધિપક્ષપાત છે – વિધિ બહુમાન છે - વિધિરસિકતા છે. આના કારણે અવિધિદોષ નિરનુબંધ બને છે. આ નિર્દભ ઇચ્છા (વિધિ બહુમાન) જ વસ્તુતઃ સદનુષ્ઠાનરાગ કે ‘આ અનુષ્ઠાન જિનોક્ત છે' એવી સદ્ભક્તિરૂપે પરિણમે છે. અને એના પ્રભાવે જેમ જેમ અનુષ્ઠાન (ભલે અવિધિવાળું) ફરી ફરી કરાય છે તેમ તેમ અવિધિદોષ દૂર થતો જાય છે ને કાળાન્તરે અવિધિદોષ સર્વથા નાબુદ થઇ જાય છે, જીવ શાસ્રયોગ પામે છે.
અનુષ્ઠાનનો એકાદ અંશ વિધિપૂર્વક કરવો એ અલગ વાત છે. ને આખું અનુષ્ઠાન વિધિપૂર્વક કરવું એ અલગ વાત છે. એમાં પણ દરેક વખતે વિધિપૂર્વક કરવું એ તો ઘણી વિશેષતાઓ માગે છે.
આ વિશેષતા એટલે ઝળહળતી શ્રદ્ધા અને પટુતર તત્ત્વબોધ. તે તે અનુષ્ઠાનની ઝીણી ઝીણી વિધિઓની પણ જાણકારી... આ વિધિઓના પાલનથી થતો લાભ... અવિધિના નુકશાન... આ બધાની જાણકારી એ પટુતર તત્ત્વબોધ છે. માત્ર આ જાણકારીથી પણ કામ પતી જતું નથી. જાણકારી હોવા છતાં દૃઢ શ્રદ્ધા ન હોય તો અવિધિ ન પણ ટાળે. દરેક વખતે એ ટાળવાનું તો જ થાય જો શ્રદ્ધા ઝળહળતી હોય, માટે આ બન્ને જોઈએ. તો જ શાસ્ત્રમાં કહેલ અર્થની વિધિ વગેરેની અખંડ આરાધના થાય છે.
શંકા - જેઓ શાસ્ત્રયોગ પામી ચૂક્યા છે, અર્થાત્ જેઓને
=
